Tom 5 • Numer 2 • Grudzień 2018 Volumin 5 • Number 2 • December 2018

Effect of environmental factors associated with raised scrotal temperature on conventional sperm parameters

Behavior and lifestyle are modifiable factors. They affect testicular exposure to temperature, may exacerbate it or help to avoid it consciously. The temperature of the testes depends on the position of the scrotum, which changes with the position of the body. The lowest temperature can be achieved with the body straightened out, as it facilitates heat dissipation (Zorgniotti et al., 1973). In comparison to sitting position, walking causes a smaller temperature increase, because due to air circulation it is possible to release heat more effectively. The temperature of the testes increases when sitting position is maintained for a long period of time (testes are placed between the thighs). Men with para-plegia, using wheelchairs, showed an increase in scrotum temperature. Moreover, an increase in the percentage of sperm with impaired motility was also observed (Brindley, 1982). The position of the body on the chair also affects perineum temperature; the intersection of legs generates more heat than the position with legs widened, revealing the perineum (Koskelo et al., 2005;). (Mieusset et al., 2007). However, there were no significant differences in scrotum temperature in case of lying down position; both the group of men with paraplegia and the group of healthy men achieved similar results (Brindley, 1982). The scrotum temperature increases by about 1.5–2°C even when wearing tight clothing (Mieusset et al., 2007). The right choice of underwear can minimize an increase in scrotum temperature. Lower scrotum temperatures were achieved during sleeping naked than in the case of men using sleeping underwear (Brindley, 1982). It was demonstrated that tight underwear leads to a reduction in sperm motility (Laven et al., 1988; ). (Lynch et al., 1986). and concentration (Tiemessen et al., 1996). However, no significant differences between the studied groups were found in some studies comparing the effect of wearing boxer shorts adjacent to the body and loose underwear (Munkelwitz et al., 1998). In the era of universal access to electronic equipment, many people use laptops for their work. These devices emit heat. The influence of laptops placed for a few hours in the perineum area, at crossed legs, was investigated. It was demonstrated that this setting raises the tem-perature in the scrotum and may have a negative impact on standard sperm parameters (Sheynkin et al., 2005). Using a sauna is one of the methods of relaxation and used to cleanse the body. Studies were conducted to check an effect of a single exposure to heat in a sauna (85°C for 20 minutes) on semen parameters. It was shown that a single exposure to heat stress caused a significant decrease in sperm concentration during the first week after the exposure and normalization of the results in the fifth week after exposure (Brown-Woodman et al., 1984). Studies monitoring the scrotum tempera-ture during exposure to a sauna (87.6 ±1.3°C, humidity <15%) showed that it reaches the standard body tempera-ture after about 10 minutes of exposure (Jockenhovel et al., 1990). Two-week exposure to a sauna (80–90°C for 15 minutes) for a period of 3 months (length of seminif-erous epithelium cycle) in men with normozoospermia showed a significant reduction in sperm concentration and progressive motility (Garolla et al., 2013). Subsequent studies also confirmed a change in mitochondrial func-tion and abnormal sperm chromatin protamination in men who regularly used a sauna (Garolla et al., 2013). Sperm quality can be affected by the seasons of the year and the accompanying temperature changes. Differences in the number of spermatozoa, depending on the season, were found in men living in different European cities. The values obtained in summer were 30% lower than in winter. There were, however, no significant differences in sperm motility and morphology (Jørgensen et al., 2001). Interestingly, healthy Australians did not show any correlation between the season of the year and sperm concentration in ejaculate (Mallidis et al., 1991). An increased temperature of the scrotum may accom-pany certain occupations. This is due to specific body position or exposure to external heat. Men who work as welders are exposed to high, long-acting temperatures,





accompanied by contact with toxic substances and inhala-tion of their vapors during their work. Studies carried out in a group of men with this profession showed a revers-ible deterioration in semen quality (Bonde, 1990;). ( Kumar et al., 2003). Bakers and men working with hot ceramic ovens impregnated female partners after longer period of time compared to men who were not exposed to high temperatures (Figa-Talamanca et al., 1992;). ( Thonneau et al., 1997). In turn, the assessment of semen quality among workers in the steel industry indicated the reduction of semen volume, sperm count, morphology as well as sperm motility. Moreover, these parameters were signifi-cantly correlated with scrotal and oral temperature meas-ured in workers exposed to heat (Hamerezaee et al., 2018). Studies carried out in a group of professional drivers and men with long commuting time also showed that they were more often predisposed to an increased scrotum temperature and weakened standard sperm character-istics. Additionally, they demonstrated longer time to achieve the pregnancy (Bujan et al., 2000;). (Chia et al., 1994; ). (Figa-Talamanca et al., 1996;). (Henderson et al., 1986;). (Sas and Szollosi, 1979;). (Thonneau et al., 1996). Some sports, e.g. competitive cycling, may also affect testicular tempera-ture, and the negative impact on male fertility depends on the length and intensity of exercise (Jung et al., 2008). A majority of the studies have shown an adverse influence of both internal and external testicular heat on sperm production, motility and morphology due to partial or complete spermatogenic arrest (Table 1). In contrast to these studies, some authors suggested that scrotal hyperthermia is not a sufficient factor to play a role for reduced sperm quality in male population (Bonde, 2002). Regardless of these conflicting opinions, the possible pathways involved in heat-induced germ cell damage include oxidative stress response, apop-totic/necrotic processes, epigenetic modifications, and immune/autoimmune response (Table 2) (Ahmad et al., 2012;). ( Durairajanayagam et al., 2015; ). (Shiraishi et al., 2010). Oxidative stress response and hyperthermia

It is well documented that an increased production of reactive oxygen species (ROS) and/or a decrease of the antioxidant defense cause sperm abnormalities. Increased oxidative stress is associated, among others, with semen hyperviscosity, inhibition of sperm motility, decrease in sperm concentration, and/or sperm DNA integrity in infertile males (Aitken et al., 2016). Long exposure to oxidative stress may be the cause of disorders in cell metabolism as a result of ROS interactions with sub-cellular structures (Fraczek et al., 2016;). ( O’Flaherty and Matsushita-Fournier, 2017). There are strong premises that imbalance between pro- and antioxidant systems may be involved in the suppression of spermatogenesis directly related to scrotal hyperthermia. This is evidenced by experimental prospective studies in which transient scrotal hyperthermia increased the level of seminal lipid peroxidation measured by malondialdehyde (MDA) level. However, these changes were not accompanied by simul-taneous severe changes in the enzymatic antioxidant systems (Rao et al., 2015). Violation of the local redox balance seems to play a principal role in the development of infertility in patients with varicocele. Some authors reported significantly ele-vated levels of ROS in semen of patients with varicocele (Ishikawa et al., 2007; ). (Sakamoto et al., 2008). Moreover, a positive correlation between the increased seminal ROS and varicocele grade levels has also been suggested (Allamaneni et al., 2004)). Among classic oxidative stress markers, a significant increase in MDA concentration in the seminal plasma of varicocele patients compared to the control group was often observed (Abo El-Khair et al., 2017;). (Micheli et al., 2016;). (Mostafa et al., 2016). Taking into account the increasing number of clinical reports confirming the presence of oxidative stress in semen of men with varicocele, it is possible that this group of patients may be specially suitable for redox evaluation as additional diagnostic assay besides routine infertility work up. Experimental studies indicate the contribution of oxidative stress to infertility in men with a history of cryptorchidism. High production of ROS in the testes of mice with copper, zinc superoxide dismutase (Cu, ZnSOD) gene knockout was demonstrated in the experimental model of cryptorchidism (Ishii et al., 2005.). These studies suggested that the oxidation of subcellular structures in germ cells, mainly lipids and DNA, may directly lead to apoptosis, and the production of ROS itself may indi-rectly activate this process. Sparse clinical studies con-ducted so far in the group of adult men treated in child-hood for cryptorchidism seem to confirm experimental reports and also indicate the involvement of oxidative stress in the pathogenesis of DNA sperm damage in these patients (Smith et al., 2007). The redox imbalance was also observed in boys born with this developmental abnormality. The study showed a significant increase in MDA levels in the blood of boys treated for cryptor-chidism compared to healthy boys. Moreover, the level of MDA depended on the type of cryptorchidism and was the highest in the group of boys with abnormal locali-zation of both testes (Imamoğlu et al., 2012). It has already been documented in clinical and exper-imental prospective studies that disorders of pro- and antioxidative balance in semen are related to the reduc-tion of male fertility in men exposed to both internal and external factors. The analysis of current reports shows that there is a tendency to combine oxidative stress and sperm death processes in pathomechanism of male infer-tility (Aitken et al., 2012;). ( Muratori et al., 2015). However, this phenomenon was not confirmed in ejaculates of men exposed to scrotal hyperthermia.

Sperm death processes and hyperthermia

The essential prerequisite for the proper course of sper-matogenesis is the homeostasis within the seminif-erous epithelium, and the mechanism of programmed cell death plays a key role in this process. Apoptosis is an active process that takes place in a controlled and orderly manner. Under physiological conditions it regu-lates the number of spermatozoa at all stages of their development and participates in germ cells elimination. On the other hand, it may be the cause of dysregula-tion of spermatogenesis controlling system and the final effect or response to various pathologies. The apoptotic death of male gametes and its influence on the repro-ductive potential of spermatozoa have been of interest to researchers for many years and are the subject of dis-cussion, especially in the context of a novel theory of intrinsic mitochondrial-dependent apoptosis in mature spermatozoa (Aitken et al., 2012). Recently, the direct relationship between sperm apop-tosis and mild induced testicular and epididymal hyper-thermia has often been reported. This was evidenced by studies in which volunteers subjected to scrotal warming demonstrated an increase in the percentage of sperm with caspase 3 activity (Zhang et al., 2015a,b) and DNA fragmentation (Ahmad et al., 2012;). (Zhang et al., 2015b). Additionally, these changes were accompanied by sperm chromatin condensation alterations (Zhang et al., 2015a) and chromosomal abnormalities (Zhang et al., 2018). Cryptorchidism studies carried out using rodents showed an increased level of apoptosis of germ cells in testes, which was associated with an increased DNA damage, and these changes in turn were accompanied by decreased testicular weight and infertility (Banks et al., 2005,). (Setchell, 1998). In another study in a mouse model, it was shown that germ cells are able to “survive” cryp-torchidism, however, most of the spermatozoa exhibited abnormalities in the nuclear DNA (Banks et al., 2005,). An increase in sperm DNA fragmentation in cryptorchid men has also been demonstrated. Additionally, a causa-tive effect between sperm DNA damage and oxidative stress in these patients has been strongly suggested (Smith et al., 2007). Interestingly, in electronic micro-scopic studies some authors observed a higher percentage of sperm with apoptosis and necrosis in semen of men with history of cryptorchidism compared to the group of fertile men (Moretti et al., 2007). Analysis of histological findings of testicular biopsies obtained during orchi-dopexy also indicated an imbalance between apoptosis and proliferation, especially after hormonal treatment (Dunkel et al., 1997) and in abdominal cryptorchidism (Ofordeme et al., 2005). The role of programmed sperm death in the patho-mechanism of infertility associated with varicocele is widely postulated in available literature. In patients with this disease, an increase in phosphatidylserine translo-cation (Chang et al., 2010; ). (Wu et al., 2009), a decrease in mitochondrial membrane potential, an increase in DNA fragmentation (Chang et al., 2010;). (Cortés-Gutiérrez et al., 2016;). (Peluso et al., 2013;). ( Wu et al., 2009). an increase of active caspases 3/7 (Foroozan-Broojeni et al., 2018), an increase in expression of p53, pro-apoptotic (Bax) and anti-apoptotic (Bcl2) proteins (Chang et al., 2010) were often observed in ejaculated sperm. Increased apoptosis of germinal cells was also observed in biopsies from testicles of patients with varicocele (Hassan et al., 2009). On the other hand, there are some reports in which the authors observed reduced apoptotic activity in testes of patients with varicocele (Fujisawa et al., 1999). It is impor-tant to note that the existence of proapoptotic mecha-nisms associated with mitochondria damage of the male gametes were also strongly suggested by some authors. Varicocele has been correlated with a high percentage of sperm with inactive mitochondria, and the oxidative stress found in patients with this pathology can be addi-tional explanation for this observation (Dieamant et al., 2017;). ( Foroozan-Broojeni et al., 2018). In the light of these data the induction of mitochondrial-dependent intrinsic pathway as male gonad response to varicocele-related heat stress is strongly emphasized. Among the classic apoptotic parameters, the greatest discussions concern the role of the assessment of sperm DNA fragmentation in men with varicocele (Cho et al., 2016). In varicocele patients, an increase in the percentage of spermatozoa with DNA fragmentation in semen was documented most frequently, which was associated with the intensification of apoptosis and abnormal levels of sex hormones (Durairajanayagam et al., 2015;). ( Ku et al., 2005). These disorders were usually accompanied by oligo-, astheno- and/or teratozoospermia (Nieschlag et al., 2010;). ( Park et al., 2018). In men with varicocele, disorders of sperm DNA integrity seem to be critical for the biological dysfunction of spermatozoa. In this context, further research on the diagnostic and prog-nostic significance of an evaluation of sperm nuclear DNA in infertile men with this pathology, especially in terms of qualification for surgical removal of varicocele, is fully justified (Esteves et al., 2017). Epigenetic modifications and hyperthermia
The ‘poor’ sperm DNA quality is one of the undisputable factors affecting male reproductive ability both in natural and assisted procreation. Analysis of sperm DNA quality cannot be conducted in isolation from the studies on sperm epigenetics which may be a breakthrough in the field of male reproduction with respect to infertility as well as embryonic development (Carrell, 2012; ). (Denomme et al., 2017). There is growing evidence that male infer-tility might be associated with the epigenetic status of human sperm characterized by DNA methylation level, specific modifications of retained histones, and non-coding microRNAs (miRNAs) expression (Cui et al., 2015;). (Laqqan et al., 2017;). ( Schon et al., 2018). It is well accepted that stress conditions (e.g. hyper-thermia, oxidative stress) alter the biogenesis of miRNAs and gene expression (Leung and Sharp, 2010;). (Wilmink et al., 2010). The role of miRNAs in spermatogenic impair-ment associated with heat stress has also been indicated. Next-generation sequencing-based miRNAs profiling of mice testis subjected to transient hyperthermia revealed detailed miRNAs profile critical to heat stress-induced testicular damage (Rao et al., 2017). Additionally, the authors suggested that target genes of these miRNAs may be involved in germ cell apoptosis pathways. Similar to the observations in experimental heat stress conditions, the negative correlations between a few miRNAs and seminal markers of apoptosis as well as oxidative stress in seminal plasma of infertile patients with varicocele were also observed (Mostafa et al., 2016). Further, the analysis of miRNAs expression in spermatozoa indicated significant downregulation of microRNA-15a (miR-15a) in patients with varicocele compared to fertile controls (Ji et al., 2014). Moreover, miR-15a repressed the expres-sion of heat shock protein family A (Hsp70) member 1B(HSPA 1B) gene, coding a typical heat shock chap-eron protein. These interesting data suggested that the decreased expression of some miRNAs may be one of the mechanisms that contribute to the protection of heat stress-induced damage in spermatozoa.Out of epigenetic regulators, sperm DNA methyla-tion raises the most controversies and many questions still remain unresolved. For example, it is unknown whether the production of defective spermatozoa is associated with a global hypo- or hypermethylation of DNA, or which environmental agents can be responsible for epigenetic modification of sperm DNA. The potential links between aberrant sperm DNA methylation and impaired sperm DNA integrity have been extensively discussed in recent papers. An association between oxi-dative stress and the global methylation status of the sperm genome has also been suggested (Olszewska et al., 2017). Another new interesting finding reveals that the tendency of spermatozoa to enter intrinsic apoptotic cascade can be associated with disorders of spermat-ogenesis due to a global hypermethylation of nuclear DNA (Barzideh et al., 2013). The first premises for the involvement of methylation disorders in male infer-tility related to varicocele have been recently published (Tavalaee et al., 2015). The authors postulated that indi-viduals with varicocele showed increased DNA suscep-tibility to damage when DNA was hypomethylated, and this phenomenon appears to be independent of ROS production. With respect to cryptorchidism, to date no human studies considering the importance of sperm DNA methylation in this pathology have been published. However, in animal model, sperm genomic methylation changes appear to be a risk factor in the development of cryptorchidism across generations (Chen et al., 2015).

Immune/autoimmune response and hyperthermia

The impairment of sperm production and function can be related to immunological status of spermatozoa local environment. The role of hyperthermia may also be con-sidered in this aspect.Antisperm antibodies (AsA) are the most frequent biomarkers of immunological infertility. They can cause infertility blocking different phases of fertiliza-tion process, and their formation is usually associated with the disruption of the blood-testis barrier or the deficiency of immunosuppressive agents that play a role in maintaining an active tolerance to male gametes. In normal circumstances spermatozoa do not trigger an immune response. Due to disturbances in immunoregu-latory mechanisms of testes, AsA are produced as a con-sequence of sperm exposure to the immune system Chiu et al., 2004; Restrepo and Cardona-Maya, 2013 Several theories have been created to explain the mechanism by which AsA may impair male infertility. However, the effect of exposure to environmental pollution (out of occupation) such as heat, radiation, sound or vibration on the formation of AsA has not been studied (Tennakoon, 2013). The incidence of AsA is associated with epididymal or testicular failures induced by the testicular/scrotal hyperthermia, e.g. testicular trauma, torsion, cryptor-chidism, varicocele, mobile testis/es, epididymitis, pros-tatitis. Some authors consider hyperthermia as a pos-sible cause of AsA production in varicocele (Walsh and Turek , 2009). In turn, other authors observed the reduc-tion of AsA levels after varicocelectomy (Djaladat et al., 2006). However, in current research, there is suggested rather the lack of an association between varicocele (Veräjänkorva et al., 2003) or cryptorchidism (Jiang andZhu, 2013) with immune related infertility. Whenever or not a varicocele or cryptorchidism lead to development of AsA still remains controversial. It is not clarified why in patients with varicocele, AsA are revealed only in 30%. Some authors suggested that varicocele is not an immediate cause of autoimmune reactions against sper-matozoa but is a cofactor increasing AsA development (Bozhedomov et al., 2015). We have to remember that AsA formation is the end point of a complex immunological process. A recent study by Lotti et al. (2018) supports that AsA formation does not depend just on direct testicular injury but it is rather due to an epididymal inflamma-tion, which might extend to the testicular interstitium inducing a compensated Leydig cells impairment but not tubular damage. The mechanism by which fertility may be affected by AsA is multifactorial and complicated, and the reason remains controversial. The pathogenesis of sperm dys-function in immune infertility can be associated with the oxidative stress of spermatozoa (Bozhedomov et al., 2015). Reactive oxygen species production in AsA positive varicocele patients was higher than in AsA negative vari-cocele patients and fertile men (Ji et al., 2014). (Bozhedomov et al., 2014). Cryptorchidism may also present a causative link with oxidative stress (Tremellen, 2008). Prolonged testicular/scrotal hyperthermia in clinical conditions (e.g. varicocele or cryptorchidism) may induce oxidative stress response and trigger the immune-based reaction. Another indirect mechanism of AsA action is to mediate the release of cytokines and thus to induce sperm cytotoxity, increase sperm phagocytosis and impair sperm function. Cytokines are soluble mediators of immune cell function produced by lymphoid and non lymphoid cells playing a key role in the afferent and efferent phases of immune responses of both the innate and acquired immunity (Perdichizzi et al., 2007). Cytokines are pro-duced physiologically in the male gonads and are involved in normal testicular function. They are generated by germ cells, testicular macrophages, Leydig, Sertoli, immune and mesenchymal/myeloid cells. Cytokines are very important in the establishment and maintenance of immune-privilege of the testis. In normal physiological conditions, anti-inflammatory cytokines like interleukin (IL)-10, IL-13, IL-14, transforming growth factor beta (TGF-β) are released for creating tolerance against sperm cells (Loveland et al., 2017). The secretion of pro-inflamma-tory cytokines such as IL-1β, IL-6, IL-8, tumor necrosis factor alpha (TNF-α) is one of the first signals from the innate host defense to combat genital tract inflam-mation/infection (Fraczek and Kurpisz, 2015). Elevated cytokine levels in seminal plasma negatively influence sperm parameters. Of the various cytokines, IL-6 was the most frequently found in high levels in patients with clinical factor of hyperthermia such as varicocele Nallella et al., 2004; Moretti et al., 2009, 2014; Sakamoto et al., 2008 and cryptorchidism (Imamoğlu et al., 2012). According to some authors, varicocele-related infertility can also be connected with overexpression of seminal IL-17A or TNF-related apoptosis-inducing ligand (TRAIL) Eidand Younan, 2015; (Sabbaghi et al., 2014). In turn, in experimentally-induced varicocele in animal model, an increase in IL-1α a nd IL -1β in testes was observed (Sahin et al., 2006). Different cytokines stimulate a diverse response of cells involved in immunity and inflammation. Cell-mediated immunity is undoubtedly related to ROS eleva-tion and the activation of proteases as well as cytokines release during inflammatory reactions (Aitken and Baker, 2013). Among various cytokines, seminal IL-8 is regarded as a reliable surrogate marker of male urogenital tract inflammation. Moreover, a relationship between AsA level and IL-8 concentration has been suggested (Lotti and Maggi, 2013). The impact of acute genital tract infec-tions on fertility is widely accepted but silent genital inflammation not related to semen cultures is poorly understood (Eggert-Kruse et al., 2007). Inflammation plays a role in the pathophysiology of varicocele. Significantly increased levels of pro-inflammatory IL-18 and anti-inflammatory IL-37 were observed in infertile men with this pathology. The interaction between IL-37 and IL-18 receptor can lead to reduced inflammatory responses, and IL-37 might be a potential biomarker for male infertility (Zeinali et al., 2017). Another inflammatory marker such as mean platelet volume was also significantly higher in subfertile patients with varicocele compared to fertile men (Demirer et al., 2018). To sum up, cytokines are an essential part of the inflammatory effect caused by vari-cocele. Moreover, these bioactive substances may consti-tute an important link between varicocele and infertility. Pathological mechanisms such as oxidative stress and apoptosis appear to be the main factors of the cytokine-mediated testicular dysfunction but there is a need for more prospective studies to prove the involvement of hyperthermia in these processes.

Contraceptive use of hyperthermia

Controlled hyperthermia has been a matter of applica-tion for a long time beginning from the 1950s (India) when Voegeli (1956) proposed hot sitting baths (47ºC for 45 minutes daily for 3 weeks) to induce reversible male infertility for six months. Neither prospective nor retrospective data have been published. However, an exact temperature survey was followed indicating scrotal temperature of 40.5ºC (median) when water tempera-ture was at the level of 43ºC. Semen analyses have not been performed within this survey. An interesting cycle of experiments was demonstrated by Watanabe (1959) when scrotum has been immersed into hot water bath and a single exposure for 30 min in approx. 45ºC was applied to 18 volunteers. After 5–8 weeks a decrease in semen quality was observed, however, in 2–5 volunteers only. When repeating the procedure daily for up to 12 days, a compromise in semen quality was observed for 5–12 weeks with return to normal levels thereafter. So, a reversible effect was demonstrated. In another study, oligozoospermic males (n = 20) responded well to a regime of scrotal heating in a water bath with 43–45ºC for 30 minutes on six alternate days. Reversible impair-ment in sperm quality was noticed between 11–112 days post exposure (Rock and Robinson, 1965). The next study was conducted by using the body itself as a source of genital heat. Induction of heat stress was induced by three approaches: a) fixing the scrotum close to the inguinal canal (n = 15 volunteers, b) wearing a sus-pensor pressing the testes to the inguinal canal (n = 13), c) wearing an insulating polyester suspensory elevating towards abdominal wall (n = 14). As a result, in 33 men azoospermia was developed (Shafik, 1991,). (Shafik,1992). A more advanced study was performed by Wang et al. (1997) in which 21 normozoospermic volunteers were subjected to wearing polyester-lined supports elevating the testes to the abdominal wall (52 weeks for 23 h daily). However, the increase of 1ºC in scrotal temperature did not bring a decrease in semen quality.The relatively recent approach instrumented by Jia et al.(2007) used nonhuman primates (cynomolgus monkeys) applying mild testicular hyperthermia (43ºC for 30 min for two consecutive days), hormonal deprivation (testos-terone) or both. Subsequently testicular biopsies have been performed after treatment. It has been disclosed that treatment with testosterone, heat or combined led to activation of mitogen-activated protein kinases (MAPKs) including MAPK 1/3 and MAPK 14 accompanied by an increase of B-cell leukemia/lymphoma 2 (Bcl2) in both cytosolic and mitochondrial fractions of testicular lysate as well as cytochrome c and second mitochondria-derived activator of caspases (DIABLO) release. Inactivation of Bcl2 was achieved through phosphorylation at serine 70 thus favoring the mitochondria-dependent death pathway. Specifically DIABLO released from mitochon-dria into cytosol promotes apoptosis by antagonizing inhibitor of apoptosis proteins (IAPs). The other poten-tially important pathway (extrinsic) which involves liga-tion of the Fas cell surface death receptor (FAS) could also potentially enhance apoptotic process, however, its role in hyperthermia has been unproven. More information about molecular mechanism associated with the revers-ible suppression of spermatogenesis induced by heat administration came from research of global proteomic analyses of the human testis. Zhu et al. (2010) identified the changed expression of series of 26 known proteins taking part in the complex functional network. Most of them were involved in the events related to promotion of apoptosis and suppression of proliferation as well as cell survival. Out of the proteins, heterogeneous nuclear ribonucleoprotein H1 (HNRNPH1) was found to be an important anti-apoptosis protein that could regulate the expression of other heat-induced proteins, and it seems to be the potential target for contraceptive development. Despite the progress of knowledge about the mecha-nisms mediating the effect of transient hyperthermia on blocking spermatogenesis, further studies are needed to design contraceptive methods based on heat stress.

Final remarks

The effect of testes overheating on male fertility has not yet been fully understood. Numerous studies regarding testicular/scrotal hyperthermia have been carried out in animal models, but the underlying mechanism for reduced fertility as a consequence of genital heat stress still remains a puzzle. The main reason for this situation is a relatively small number of controlled prospective studies with regard to various heat stress as well as a wide range of analyzed seminal parameters. However, hyper-thermia should be seriously considered as an important factor responsible for transient and/or persistent infer-tility risk factor and actions towards removal of genital heat stress shall be pursued in male infertile patients. Specific work-up for temperature-dependent contracep-tive method has not been yet reliably elaborated although it could be a relatively harmless and reversible procedure.

Acknowledgements

The study was supported by National Science Centre, Poland, Grant No. 2015/19/B/NZ5/02241.

References

Abd-Elmoaty M.A., Saleh R., Sharma R., Agarwal A.: Increased levels of oxi-dants and reduced antioxidants in semen of infertile men with varico-cele. Fertil Steril. 2010, 94, 1531–1534. PMID: 20117772. doi: 10.1016/j.fertnstert.2009.12.039
Abo El-Khair S.M., Gaballah M.A., Abdel-Gawad M.M., Ismail S.R.M., Elsamanoudy A.Z.: Spermatozoal fractalkine signaling pathway is upregu-lated in subclinical varicocele patients with normal seminogram and low-level leucospermia. Adv Urol. 2017, 2017, 674237. PMID: 29527225. doi: 10.1155/2017/5674237.
Agarwal A., Cho C.L., Majzoub A., Esteves S.C.: The Society for Translational Medicine: clinical practice guidelines for sperm DNA fragmentation test-ing in male infertility. Transl Androl Urol. 2017, 6, S720–S733. PMID: 29082206. doi: 10.21037/tau.2017.08.06.
Agoulnik A.I., Huang Z., Ferguson L.: Spermatogenesis in cryptorchid-ism. Methods Mol Biol. 2012, 825, 127–147. PMID: 22144242. doi: 10.1007/978 -1- 61779- 436 - 0_11.
Ahmad G., Moinard N., Esquerré-Lamare C., Mieusset R., Bujan L.: Mild induced testicular and epididymal hyperthermia alters sperm chromatin integrity in men. Fertil Steril. 2012, 97, 546–553. PMID: 22265039. doi: 10.1016/j.fertnstert.2011.12.025.
Aitken R.J., Baker M.A.: Oxidative stress, spermatozoa and leukocytic infil-tration: relationships forged by the opposing forces of microbial invasion and the search for perfection. J Reprod Immunol. 2013, 100, 11–19. PMID: 24007809. doi: 10.1016/j.jri.2013.06.005.
Aitken R.J., Gibb Z., Baker M.A., Drevet J., Gharagozloo P.: Causes and con-sequences of oxidative stress in spermatozoa. Reprod Fertil Dev. 2016, 28, 1–10. PMID: 27062870. doi: 10.1071/RD15325.
Aitken R.J., Jones K.T., Robertson S.A.: Reactive oxygen species and sperm function in sickness and in health. J Androl. 2012, 33, 1096–1106. PMID: 22879525. doi: 10.2164/jandrol.112.016535.
Allamaneni S.S., Naughton C.K., Sharma R.K., Thomas A.J. Jr, Agarwal A.: Increased seminal reactive oxygen species levels in patients with varicoceles correlate with varicocele grade but not with testis size. Fertil Steril. 2004, 82, 1684–1686. PMID: 15589881. doi: 10.1016/j.fertnstert.2004.04.071.
Andrade-RochaF.T.: Temporary impairment of semen quality following recent acute fever. Ann Clin Lab Sci. 2013, 43, 94–97. PMID: 23462613.
Banks S., King S.A., Irvine D.S., Saunders P.T.: Impact of a mild scrotal heat stress on DNA integrity in murine spermatozoa. Reproduction. 2005, 129, 505–514. PMID: 15798026. doi: 10.1530/rep.1.00531.
Barthold J.S., Reinhardt S., Thorup J.: Genetic, maternal, and environmental risk factors for cryptorchidism: An update. Eur J Pediatr Surg. 2016, 26, 399–408. PMID: 27642851. doi: 10.1055/s-0036-1592416.
Barzideh J., Scott R.J., Aitken R.J.: Analysis of the global methylation sta-tus of human spermatozoa and its association with the tendency of these cells to enter apoptosis. Andrologia. 2013, 45, 424–429. PMID: 23121197. doi: 10.1111/and.12033.
Blumer C.G., Restelli A.E., Giudice P.T., Soler T.B., Fraietta R., Nichi M. et al.: Effect of varicocele on sperm function and semen oxidative stress. BJU Int. 2012, 109, 259–265. PMID: 21592296. doi: 10.1111/j.1464-410X.2011.10240.x
Bonde J.P.: Occupational risk to male reproduction. G Ital Med Lav Ergon. 2002, 24, 112–117. PMID: 21592296. doi: 10.1111/j.1464-410X.2011.10240.x.
Bonde J.P.: Semen quality in welders exposed to radiant heat. Br J Ind Med. 1990, 249, 5–10. PMID: 1733456.
Bozhedomov V.A., Lipatova N.A., Rokhlikov I.M., Alexeev R.A., Ushakova I.V., Sukhikh G.T.: Male fertility and varicocoele: role of immune factors. Andrology. 2014, 2, 51–58. PMID: 24285668. doi: 10.1111/j.2047-2927.2013.00160.x.
Bozhedomov V.A., Nikolaeva M.A., Ushakova I.V., Lipatova N.A., Bozhedomova G.E., Sukhikh G.T.: Functional deficit of sperm and fertility impairment in men with antisperm antibodies. J Reprod Immunol. 2015, 112, 95–101. PMID: 26409252. doi: 10.1016/j.jri.2015.08.002.
Brindley G.S.: Deep scrotal temperature and the effect on it of clothing, air temperature, activity, posture and paraplegia. Br J Urol. 1982, 54, 49–55. PMID: 7059758.
Brown-Woodman P.D., Post E.J., Gass G.C., White I.G.: The effect of a sin-gle sauna exposure on spermatozoa. Arch Androl. 1984, 12, 9–15. PMID: 6476971. Bujan L., Daudin M., Charlet J.P., Thonneau P., Mieusset R.: Increase in scro-tal temperature in car drivers. Hum Reprod. 2000, 15, 1355–1357. PMID: 10831568.
Carlsen E., Andersson A.M., Petersen J.H., Skakkebaek N.E.: History of febrile illness and variation in semen quality. Hum Reprod. 2003, 18, 2089–2092. PMID: 14507826.
Carrell D.T.: Epigenetics of the male gamete. Fertil Steril. 2012, 97, 267–274. PMID: 22289286. doi: 10.1016/j.fertnstert.2011.12.036.
Chang F.W., Sun G.H., Cheng Y.Y., Chen I.C., Chıen H.H., Wu G.J.: Effects of vari-cocele upon the expression of apoptosis related proteins. Andrologia. 2010, 42, 225–230. PMID: 20629644. doi: 10.1111/j.1439-0272.2009.00981.x.
Chen J., Wu S., Wen S., Shen L., Peng J., Yan C. et al.: The mechanism of envi-ronmental endocrine disruptors (DEHP) induces epigenetic transgenera-tional inheritance of cryptorchidism. PLoS One. 2015, 10:e0126403. PMID: 26035430. doi: 10.1371/journal.pone.0126403.
Chia S.E., Ong C.N., Lee S.T., Tsakok F.H.: Study of the effects of occupation and industry on sperm quality. Ann Acad Med Singapore. 1994, 23, 645–649. PMID: 7847740.
ChiuW.W., Chamley L.W.: Clinical associations and mechanisms of action of antisperm antibodies. Fertil Steril. 2004, 82, 529–535. PMID: 15374685. doi: 10.1016/j.fertnstert.2003.09.084.
Cho C.L., Esteves S.C., Agarwal A.: Novel insights into the pathophysiology of varicocele and its association with reactive oxygen species and sperm DNA fragmentation. Asian J Androl. 2016, 18, 186–193. PMID: 26732105. doi: 10.4103/1008 - 682X.170441.
Cortés-Gutiérrez E.I., Dávila-Rodríguez M.I., Fernández J.L., López-Fernández C., Aragón-Tovar A.R., Urbina-Bernal L.C. et al.: DNA damage in spermato-zoa from infertile men with varicocele evaluated by sperm chromatin dis-persion and DBD-FISH. Arch Gynecol Obstet. 2016, 293, 189–196. PMID: 26223186. doi: 10.1007/s00404-015-3822-y.
Cui L., Fang L., Shi B., Qiu S., Ye Y.: Spermatozoa micro ribonucleic acid-34c level is correlated with intracytoplasmic sperm injection outcomes. Fertil Steril. 2015, 104, 312-7.e1. PMID: 26051092. doi: 10.1016/j.fertnstert.2015.05.003.
Demirer Z., Karademir I., Uslu A.U., Güragac A., Aksu Y.: The relationship between inflammation and mean platelet volume in varicocele pathophysi-ology. Rev Int Androl. 2018, 16, 137–142. PMID: 30286867. doi: 10.1016/j.androl.2017.06.005.
Denomme M.M., McCallie B.R., Parks J.C., Schoolcraft W.B., Katz-Jaffe M.G.: Alterations in the sperm histone-retained epigenome are associated with unexplained male factor infertility and poor blastocyst development in donor oocyte IVF cycles. Hum Reprod. 2017, 32, 2443–2455. PMID: 29087470. doi: 10.1093/ humrep/dex317.
Dieamant F., Petersen C.G., Mauri A.L., Conmar V., Mattila M., Vagnini L.D.: Semen parameters in men with varicocele: DNA fragmentation, chromatin packaging, mitochondrial membrane potential, and apop-tosis. JBR A Assist Reprod. 2017, 21, 295–301. PMID: 29068181. doi: 10.5935/1518-0557.20170053.
Djaladat H., Mehrsai A., Rezazade M., Dialadat Y., Pourmand G.: Varicocele and antisperm antibody: fact or fiction? South Med J. 2006, 99, 44–47. PMID: 16466121. doi: 10.1097/01.smj.0000197036.08282.70.
Dunkel L., Taskinen S., Hovatta O., Tilly J.L., Wikström S.: Germ cell apop-tosis after treatment of cryptorchidism with human chorionic gonadotro-pin is associated with impaired reproductive function in the adult. J Clin Invest. 1997, 100, 2341–2346. PMID: 9410913. doi: 10.1172/JCI119773.
Durairajanayagam D., Agarwal A., Ong C.: Causes, effects and molecular mech-anisms of testicular heat stress. Reprod Biomed Online. 2015, 30, 14–27. PMID: 25456164. doi: 10.1016/j.rbmo.2014.09.018.
Durairajanayagam D., Sharma R.K., du Plessis S.S., Agarwal A.: Testicular heat stress and sperm quality. In: Male infertility a complete guide to lifestyle and environmental factors. Ed. S.S. du Plessis, A. Agarwal, E.S. Sabanegh, Jr. Springer, New York 2014, 105–125. doi: 10.1007/978-1-4939-1040-3_8.
Eggert-Kruse W., Kiefer I., Beck C., Demirakca T., Strowitzki T.: Role for tumor necrosis factor alpha (TNF-alpha) and interleukin 1-beta (IL-1beta) deter-mination in seminal plasma during infertility investigation. Fertil Steril. 2007, 87, 810–823. PMID: 17430733. doi: 10.1016/j.fertnstert.2006.08.103.
Eid A.A., Younan D.N.: Seminal Tumour necrosis factor-related apoptosis-inducing ligand and its relationship to infertility in Egyptian patients with varicocele. Andrologia. 2015, 47, 1028–1033. PMID: 25351208. doi: 10.1111/and.12373.
Esteves S.C., Agarwal A., Majzoub A.: Unraveling the utility and limitations of clinical practice guidelines. Transl Androl Urol. 2017, 6(Suppl 4), S506–S508. PMID: 29082955. doi: 10.21037/tau.2017.03.45.
Figa-Talamanca I., Cini C., Varricchio G.C., Dondero F., Gandini L., Lenzi A. et al.: Effects of prolonged autovehicle driving on male reproduction function: a study among taxi drivers. Am J Ind Med. 1996, 30, 750–758. PMID: 8914722. doi: org/10.1002/(SICI)1097-0274(199612)30:6<750:AID-AJIM12>3.0.CO;2-1.
Figa-Talamanca I., Dell’Orco V., Pupi A., Dondero F., Gandini L., Lenzi A. et al.: Fertility and semen quality of workers exposed to high temperatures in the ceramics industry. Reprod Toxicol. 1992, 6, 517–523. PMID: 1288761.
Foroozan-Broojeni S., Tavalaee M., Lockshin R.A., Zakeri Z., Abbasi H., Nasr-Esfahani M.H.: Comparison of main molecular markers involved in autophagy and apoptosis pathways between spermatozoa of infertile men with varicocele and fertile individuals. Andrologia. 2018, e13177 PMID: 30353556. doi: 10.1111/and.13177.
FraczekM., Hryhorowicz M., Gill K., Zarzycka M., Gaczarzewicz D., Jedrzejczak P. et al.: The effect of bacteriospermia and leukocytospermia on conventional and nonconventional semen parameters in healthy young normozoosper-mic males. J Reprod Immunol. 2016, 118, 18–27. PMID: 27606568. doi: 10.1016/j.jri.2016.08.006.
Fraczek M., Kurpisz M.: Cytokines in the male reproductive tract and their role in infertility disorders. J Reprod Immunol. 2015, 108, 98-104. PMID: 25796532. doi: 10.1016/j.jri.2015.02.001.Fujisawa M., Ishikawa T.: Soluble forms of Fas and Fas ligand concentrations in the seminal plasma of infertile men with varicocele. J Urol. 2003, 170, 2363–2365. PMID: 14634417. doi: 10.1097/01.ju.0000095326.78152.a2.
Fujisawa M., Hiramine C., Tanaka H., Okada H., Arakawa S., Kamidono S.: Decrease in apoptosis of germ cells in the testes of infertile men with vari-cocele. World J Urol. 1999, 17, 296–300. PMID: 10552147.
Garolla A., Torino M., Sartini B., Cosci I., Patassini C., Carraro U. et al.: Seminal and molecular evidence that sauna exposure affects human spermatogen-esis. Hum Reprod. 2013, 28, 877–885. PMID: 23411620. doi: 10.1093/humrep/det020.
Guzel O., Aslan Y., Balci M., Tuncel A., Unal B., Atan A.: Significant worsen-ing sperm parameters are associated to testicular hypotrophy in patients with a high grade varicocele. Actas Urol Esp. 2015, 39, 392–395. PMID: 25682355. doi: 10.1016/j.acuro.2014.08.005.
Hadziselimovic F.: Successful treatment of unilateral cryptorchid boys risk-ing infertility with LH-RH analogue. Int Braz J Urol. 2008, 34, 319–328. PMID: 18601762.
Hamerezaee M., Dehghan S.F., Golbabaei F., Fathi A., Barzegar L., Heidarnejad N.: Assessment of semen quality among workers exposed to heat stress: A cross-sectional study in a steel industry. Saf Health Work. 2018, 9, 232–235. PMID: 29928539. doi: 10.1016/j.shaw.2017.07.003.
Hammoud A.O., Gibson M., Peterson C.M., Meikle A.W., Carrell D.T.: Impact of male obesity on infertility: A critical review of the current litera-ture. Fertil Steril. 2008, 90, 897–904. PMID: 18929048. doi: 10.1016/j.fertnstert.2008.08.026.
Hassan A., el-Nashar E.M., Mostafa T.: Programmed cell death in varico-cele-bearing testes. Andrologia. 2009, 41, 39–45. PMID: 19143729. doi: 10.1111/j.1439-0272.2008.00894.x.
Henderson J., Rennie G.C., Baker H.W.: Association between occupational group and sperm concentration in infertile men. Clin Reprod Fertil. 1986, 4, 275–281. PMID: 3779582.
Hendin B.N., Kolettis P.N., Sharma R.K., Thomas A.J. Jr, Agarwal A.: Varicocele is associated with elevated spermatozoal reactive oxygen species production and diminished seminal plasma antioxidant capacity. J Urol. 1999, 161, 1831–1834. PMID: 10332447.
Imamoğlu M., Bülbül SS., Kaklikkaya N., Sarihan H.: Oxidative, inflammatory and immunologic status in children with undescended testes. Pediatr Int. 2012, 54, 816–819. PMID: 22783848. doi: 10.1111/j.1442-200X.2012.03695.x.
Ishii T., Matsuki S., Iuchi Y., Okada F., Toyosaki S., Tomita Y. et al.: Accelerated impairment of spermatogenic cells in SOD1-knockout mice under heat stress. Free Radic Res. 2005, 39, 697–705. PMID: 16036348. doi: 10.1080/10715760500130517.
Ishikawa T., Fujioka H., Ishimura T., Takenaka A., Fujisawa M.: Increased testicu-lar 8-hydroxy-2'-deoxyguanosine in patients with varicocele. BJU Int. 2007, 100, 863–866. PMID: 17559562. doi: 10.1111/j.1464-410X.2007.07008.x.
Ji Z., Lu R., Mou L., Duan Y.G., Zhang Q., Wang Y. et al.: Expressions of miR-15a and its target gene HSPA1B in the spermatozoa of patients with vari-cocele. Reproduction. 2014, 147, 693–701. PMID: 24481955. doi: 10.1530/REP-13-0656.
Jia Y., Hikim A.P., Lue Y.H., Swerdloff R.S., Vera Y., Zhang X.S. et al.: Signaling pathways for germ cell death in adult cynomolgus monkeys (Macaca fas-cicularis) induced by mild testicular hyperthermia and exogenous testos-terone treatment. Biol Reprod. 2007, 77, 83–92. PMID: 17377139. doi: 10.1095/ biolreprod.106.058594.
Jiang H., Zhu W.J.: Cryptorchidism is not a risk factor for antisperm anti-body production in post-orchidopexy males with infertility. Urol Int. 2013, 90, 470–474. PMID: 23614969. doi: 10.1159/000348824.
Jockenhovel F., Grawe A., Nieschlag E.: A portable digital data recorder for long-term monitoring of scrotal temperatures. Fertil Steril. 1990, 54, 694–700. PMID: 2209892.
Jørgensen N., Andersen A.G., Eustache F., Irvine D.S., Suominen J., Petersen J.H. et al.: Regional differences in semen quality in Europe. Hum Reprod. 2001, 16, 1012–1019. PMID: 11331653.
Jung A., Schuppe H.C.: Influence of genital heat stress on semen qual-ity in humans. Andrologia. 2007, 39, 203–215. PMID: 18076419. doi: 10.1111/j.1439-0272.2007.00794.x. Jung A., Schuppe H.C., Schill W.B.: Fever as etiology of temporary infertility in the man. Hautarzt. 2001, 52, 1090–1093. PMID: 11910858
Jung A., Strauss P., Lindner H.J., Schuppe H.C.: Influence of moderate cycling on scrotal temperature. Int J Androl. 2008, 31, 403–407. PMID: 17651404. doi: 10.1111/j.1365-2605.2007.00783.x.
Kort H.I., Massey J.B., Elsner C.W., Mitchell-Leef D., Shapiro D.B., Witt M.A. et al.: Impact of body mass index values on sperm quantity and quality. J Androl. 2006, 27, 450–452. PMID: 16339454. doi: 10.2164/jandrol.05124.
Koskelo R., Zaproudina N., Vuorikari K.: High scrotal temperatures and chairs in the pathophysiology of poor semen quality. Pathophysiology. 2005, 11, 221–224. PMID: 15837168. doi: 10.1016/j.pathophys.2005.02.006.
Ku J.H., Shim H.B., Kim S.W., Paick J.S.: The role of apoptosis in the patho-genesis of varicocele. BJU Int. 2005, 96, 1092–1096. PMID: 16225534. doi: 10.1111/j.1464-410X.2005.05807.x.
Kumar S., Zaidi S.S., Gautam A.K., Dave L.M., Saiyed H.N.: Semen quality and reproductive hormones among welders - A preliminary study. Environ Health Prev Med. 2003, 8, 64–67. PMID: 21432091. doi: 10.1007/BF02897929.
Kurtz M.P., Zurakowski D., Rosoklija I., Bauer S.B., Borer J.G., Johnson K.L. et al.: Semen parameters in adolescents with varicocele: Association with testis volume differential and total testis volume. J Urol. 2015, 193, 1843–1847. PMID: 26603578. doi: 10.1016/j.juro.2015.08.094.
Laven J.S., Haverkorn M.J., Bots R.S.: Influence of occupation and living hab-its on semen quality in men (scrotal insulation and semen quality). Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 1988, 29, 137–141. PMID: 3192034.
Laqqan M., Tierling S., Alkhaled Y., LoPorto C., Hammadeh M.E.: Alterations in sperm DNA methylation patterns of oligospermic males. Reprod Biol. 2017, 17, 396–400. PMID: 29108863. doi: 10.1016/j.repbio.2017.10.007.
Lee P.A., Coughlin M.T.: Leydig cell function after cryptorchidism: evidence of the beneficial result of early surgery. J Urol. 2002, 167, 1824–1827. PMID: 11912442.
Lerchl A., Keck C., Spiteri-Grech J., Nieschlag E.: Diurnal variations in scrotal temperature of normal men and patients with varicocele before and after treatment. Int J Androl. 1993, 16, 195–200. PMID: 8359934.LeungA.K., SharpP. A .: MicroRNA functions in stress responses. Mol Cell. 2010, 40, 205–215. PMID: 20965416. doi: 10.1016/j.molcel.2010.09.027.
Lotti F., Baldi E., Corona G., Lombardo F., Maseroli E., Degl’Innocenti S.: Epididymal more than testicular abnormalities are associated with the occurrence of antisperm antibodies as evaluated by the MAR test. Hum Reprod. 2018. PMID: 29982596. doi: 10.1093/humrep/dey235.
LottiF., Maggi M.: Interleukin 8 and the male genital tract. J Reprod Immunol. 2013, 100, 54–65. PMID: 23611586. doi: 10.1016/j.jri.2013.02.004.
Loveland K.L., Klein B., Pueschl D., Indumathy S., Bergmann M., Loveland B.E.: Cytokines in male fertility and reproductive pathologies: immunoregulation and beyond. Front Endocrinol (Lausanne). 2017, 8, 307. PMID: 29250030. doi: 10.3389/fendo.2017.00307.
Lynch R., Lewis-Jones D.I., Machin D.G., Desmond A.D.: Improved seminal characteristics in infertile men after a conservative treatment regimen based on the avoidance of testicular hyperthermia. Fertil Steril. 1986, 46, 476 – 479. PMID: 3743798.
Mallidis C., Howard E.J., Baker H.W.: Variation of semen quality in normal men. Int J Androl.1991, 14, 99–107. PMID: 1869320.Micheli L., Cerretani D., Collodel G., Menchiari A., Moltoni L., Fiaschi A.I. et al.: Evaluation of enzymatic and non-enzymatic antioxidants in seminal plasma of men with genitourinary infections, varicocele and idiopathic infertility. Andrology. 2016, 4, 456–464. PMID: 27027567. doi: 10.1111/andr.12181.
Mieusset R., Bengoudifa B., Bujan L.: Effect of posture and clothing on scrotal temperature in fertile men. J Androl. 2007, 28, 170–175. PMID: 16957137. doi: 10.2164/jandrol.106.000646.
Mieusset R., Bujan L.: Testicular heating and its possible contributions to male infertility: a review. Int J Androl. 1995, 18, 169–184. PMID: 7591190.
Moretti E., Cosci I., Spreafico A., Serchi T., Cuppone A.M., Collodel G.: Semen characteristics and inflammatory mediators in infertile men with differ-ent clinical diagnoses. Int J Androl. 2009, 32, 637-646. PMID: 18710409. doi: 10.1111/j.1365-2605.2008.00911.x.
Moretti E., Di Cairano G., Capitani S., Scapigliati G., Baccetti B., Collodel G.: Cryptorchidism and semen quality: a TEM and molecular study. J Androl. 2007, 28, 194-199. PMID: 16988323. doi: 10.2164/jandrol.106.000828.
Moretti E., Collodel G., Mazzi L., Campagna M., Lacoponi F., Figura N.: Resistin, interleukin-6, tumor necrosis factor-alpha, and human semen parameters in the presence of leukocytospermia, smoking habit, and varicocele. Fertil Steril. 2014, 102, 354-360. PMID: 24830311. doi: 10.1016/j.fertnstert.2014.04.017.
Mostafa T., Rashed L.A., Nabil N.I., Osman I., Mostafa R., Farag M.: Seminal miRNA relationship with apoptotic markers and oxidative stress in infer-tile men with varicocele. Biomed Res Int. 2016, 2016, 4302754. PMID: 28105423. doi: 10.1155/2016/4302754.
Mostafa T., Anis T., El Nashar A., Imam H., Osman I.: Seminal plasma reactive oxygen species-antioxidants relationship with varicocele grade. Andrologia. 2012, 44, 66–69. PMID: 21651600. doi: 10.1111/j.1439-0272.2010.01111.x.
Munkelwitz R., Gilbert B.R.: Are boxer shorts really better? A critical anal-ysis of the role of underwear type in male subfertility. J Urol. 1998, 160, 1329–1333. PMID: 9751347.
Muratori M., Marchiani S., Tamburrino L., Cambi M., Lotti F., Natali I. et al.: DNA fragmentation in brighter sperm predicts male fertility independently from age and semen parameters. Fertil Steril. 2015, 104, 582–590. PMID: 26151619. doi: 10.1016/j.fertnstert.2015.06.005.
Nallella K.P., Allamaneni S.S., Pasqualotto F.F., Sharma R.K., Thomas A.J. Jr, Agarwal A.: Relationship of interleukin-6 with semen characteristics and oxidative stress in patients with varicocele. Urology. 2004, 64, 1010–1013. PMID: 15533496. doi: 10.1016/j.urology.2004.05.045.
Nieschlag E.N., Behre H.M., Nieschlag S. (ed.): Andrology – male repro-ductive health and dysfunction. Springer, Berlin Heidelberg 2010. doi: 10.1007/978-3-540-78355-8_13.
Nork J.J., Berger J.H., Crain D.S., Christman M.S.: Youth varicocele and vari-cocele treatment: a meta-analysis of semen outcomes. Fertil Steril. 2014, 102, 381–387. PMID: 24907913. doi: 10.1016/j.fertnstert.2014.04.049.
O’Flaherty C., Matsushita-Fournier D.: Reactive oxygen species and protein modifications in spermatozoa. Biol Reprod. 2017, 97, 577–585. PMID: 29025014. doi: 10.1093/ biolre/iox104.
Ofordeme K.G., Aslan A.R., Nazir T.M., Hayner-Buchan A., Kogan B.A.: Apoptosis and proliferation in human undescended testes. BJU Int. 2005, 96, 634–638. PMID: 16104924. doi: 10.1111/j.1464-410X.2005.05698.x.
Olszewska M., Barciszewska MZ., Fraczek M., Huleyuk N., Chernykh V.B., Zastavna D. et al.: Global methylation status of sperm DNA in carriers of chromosome structural alterations. Asian J Androl. 2017, 19, 117–124. PMID: 26908061. doi: 10.4103/1008-682X.168684.
Park Y.S., Lee S.H., Choi H.W., Lee H.S., Lee J.S., Seo J.T.: Abnormal human sperm parameters contribute to sperm DNA fragmentation in men with var-icocele. World J Mens Health. 2018, 36, 239–247. PMID: 30079641. doi: 10.5534/wjmh.180014.
Peluso G., Palmieri A., Cozza P.P., Morrone G., Verze P., Longo N. et al.: The study of spermatic DNA fragmentation and sperm motility in infertile subjects. Arch Ital Urol Androl. 2013, 85, 8–13. PMID: 23695398. doi: 10.4081/aiua.2013.1.8.
Perdichizzi A ., Nicoletti F., La Vignera S., Barone N., D’Agata R., Vicari E. et al.: Effects of tumour necrosis factor-alpha on human sperm motility and apop-tosis. J Clin Immunol. 2007, 27, 152–162. PMID: 17308869. doi: 10.1007/s10875-007-9071-5.
Rao M., Zeng Z., Tang L., Cheng G., Xia W., Zhu C.: Next-generation sequencing-based microRNA profiling of mice testis subjected to transient heat stress. Oncotarget. 2017, 8, 111672–111682. PMID: 29340083. doi: 10.18632/oncotarget.22900.
Rao M., Zhao XL., Yang J., Hu S.F., Lei H., Xia W. et al.: Effect of transient scrotal hyperthermia on sperm parameters, seminal plasma biochemical markers, and oxidative stress in men. Asian J Androl. 2015, 17, 668–675. PMID: 25652627. doi: 10.4103/1008-682X.146967.
Rao M., Xia W., Yang J., Hu L.X., Hu S.F., Lei H. et al.: Transient scrotal hyper-thermia affects human sperm DNA integrity, sperm apoptosis, and sperm protein expression. Andrology. 2016, 4, 1054–1063. PMID: 27410176. doi: 10.1111/andr.12228.
Restrepo B., Cardona-Maya W.: Antisperm antibodies and fertility associa-tion. Actas Urol Esp. 2013, 37, 571-578. PMID: 23428233. doi: 10.1016/j.acuro.2012.11.003.
Rock J., Robinson D.: Effect of induced intrascrotal hyperthermia on testicular function in man. Am J Obstet Gynecol. 1965, 93, 793–801. PMID: 5845213.
Sabbaghi M., Aram R., Roustaei H., Fadavi Islam M., Daneshvar M., Castaño A.R. et al.: IL-17A concentration of seminal plasma and follicular fluid in infertile men and women with various clinical diagnoses. Immunol Invest. 2014, 43, 17–26. PMID: 24927491. doi: 10.3109/08820139.2014.909453.
Sahin Z., Celik-Ozenci C., Akkoyunlu G., Korgun E.T., Acar N., Erdogru T. et al.: Increased expression of interleukin-1alpha and interleukin-1beta is asso-ciated with experimental varicocele. Fertil Steril. 2006, 85, 1265–1275. PMID: 16616101. doi: 10.1016/j.fertnstert.2005.10.025.
Saikhun J., Kitiyanant Y., Vanadurongwan V., Pavasuthipaisit K.: Effects of sauna on sperm movement characteristics of normal men measured by computer-assisted sperm analysis. Int J Androl. 1998, 21, 358–363. PMID: 9972494. doi: 10.1046/j.1365-2605.1998.00138.x
Sakamoto Y., Ishikawa T., Kondo Y., Yamaguchi K., Fujisawa M.: The assessment of oxidative stress in infertile patients with varicocele. BJU Int. 2008, 101, 1547–1552. PMID: 18294306. doi: 10.1111/j.1464-410X.2008.07517.x.
Saleh R.A., Agarwal A., Sharma R.K., Said T.M., Sikka S.C., Thomas A.J. Jr.: Evaluation of nuclear DNA damage in spermatozoa from infertile men with varicocele. Fertil Steril. 2003, 80, 1431–1436. PMID: 14667879. doi: 10.1016/S0015-0282(03)02211-8.
Sas M., Szollosi J.: Impaired spermiogenesis as a common finding among professional drivers. Arch Androl. 1979, 3, 57–60. PMID: 485661.
Schon S.B., Luense L.J., Wang X, Bartolomei M.S., Coutifaris C., Garcia B.A. et al.: Histone modification signatures in human sperm distinguish clini-cal abnormalities. J Assist Reprod Genet. 2018. PMID: 30397898. doi: 10.1007/s10815- 018 -1354-7.
Sergerie M., Mieusset R., Croute F., Daudin M., Bujan L.: High risk of temporary alteration of semen parameters after recent acute febrile illness. Fertil Steril. 2007, 88, 970–977. PMID: 17434502. doi: 10.1016/j.fertnstert.2006.12.045.
Setchell B.P.: The Parkes Lecture. Heat and the testis. J Reprod Fertil. 1998, 114, 179–194. PMID: 10070346.
Shafik A.: Contraceptive efficacy of polyester-induced azoospermia in normal men. Contraception. 1992, 45, 439–451. PMID: 1623716. doi: 10.1016/0010 -7824(92)90157- O.
Shafik A .: Testicular suspension as a method of male contraception: technique and results. Adv Contracept Deliv Syst. 1991, 7, 269-279. PMID: 12284770.
Shafik A., Olfat S.: Lipectomy in the treatment of scrotal lipomatosis. Br J Urol. 1981b, 53, 55–61. PMID: 7470804.
Shafik A., Olfat S.: Scrotal lipomatosis. Br J Urol. 1981a, 53, 50–54. PMID: 7470 8 03.
Sheehan M.M., Ramasamy R., Lamb D.J.: Molecular mechanisms involved in varicocele-associated infertility. J Assist Reprod Genet. 2014, 31, 521–526. PMID: 24643631. doi: 10.1007/s10815- 014- 0200 -9.
Sheynkin Y., Jung M., Yoo P., Schulsinger D., Komaroff E.: Increase in scrotal temperature in laptop computer users. Hum Reprod.2005, 20, 452–455. PMID: 15591087. doi: 10.1093/ humrep/deh616.
Shiraishi K., Takihara H., Matsuyama H.: Elevated scrotal temperature, but not varicocele grade, reflects testicular oxidative stress-mediated apop-tosis. World J Urol. 2010, 28, 359–364. PMID: 19655149. doi: 10.1007/s00345-009-0462-5.
Skandhan K.P., Rajahariprasad A.: The process of spermatogenesis liber-ates significant heat and the scrotum has a role in body thermoregula-tion. Med Hypotheses. 2007, 68, 303–307. PMID: 17011725. doi: 10.1016/j.mehy.2006.06.058.
Smith R., Kaune H., Parodi D., Madariaga M., Morales I., Ríos R. et al.: Extent of sperm DNA damage in spermatozoa from men examined for infertil-ity. Relationship with oxidative stress. Rev Med Chil. 2007, 135, 279–286. PMID: 17505572. doi: /S0034-98872007000300001.
Smith R., Kaune H., Parodi D., Madariaga M., Rios R., Morales I. et al.: Increased sperm DNA damage in patients with varicocele: relationship with seminal oxidative stress. Hum Reprod. 2006, 21, 986–993. PMID: 16361286. doi: 10.1093/humrep/dei429.
Tavalaee M., Bahreinian M., Barekat F., Abbasi H., Nasr-Esfahani M.H.: Effect of varicocelectomy on sperm functional characteristics and DNA methylation. Andrologia. 2015, 47, 904–909. PMID: 25234073. doi: 10.1111/and.12345.
Tennakoon V.: A Review: Have we identified the risk factors for the forma-tion of antisperm antibodies? Androl Gynecol: Curr Res. 2013, 1, 1.
Thonneau P., Ducot B., Bujan L., Mieusset R., Spira A.: Effect of male occupa-tional heat exposure on time to pregnancy. Int J Androl. 1997, 20, 274–278. PMID: 16130271. doi: 10.1046/j.1365-2605.1997.d01-303.x.
Thonneau P., Ducot B., Bujan L., Mieusset R., Spira A.: Heat exposure as a haz-ard to male fertility. Lancet. 1996, 347, 204–205. PMID: 8544585. doi: 10.1016/S0140 - 6736(96)90391-8.
Tiemessen C.H., Evers J.L., Bots R.S.: Tight-fitting underwear and sperm quality. Lancet. 1996, 347, 1844–1845. PMID: 8667967. doi: 10.1016/S0140-6736(96)91670-0.
Toppari J., Rodprasert W., Virtanen H.E.: Cryptorchidism – disease or symp-tom? Ann Endocrinol (Paris). 2014, 75, 72–76. PMID: 24786701. doi: 10.1016/j.ando.2014.04.010.
Tremellen K.: Oxidative stress and male infertility – a clinical perspective. Hum Reprod Update. 2008, 14, 243–258. PMID: 18281241. doi: 10.1093/humupd/dmn004.
Trsinar B., Muravec U.R.: Fertility potential after unilateral and bilateral orchidopexy for cryptorchidism. World J Urol. 2009, 27, 513–519. PMID: 19352683. doi: 10.1007/s00345-009-0406-0.
Veräjänkorva E., Laato M., Pöllänen P.: Analysis of 508 infertile male patients in south-western Finland in 1980-2000: hormonal status and factors pre-disposing to immunological infertility. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2003, 111, 173–178. PMID: 14597247. doi: 10.1016/S0301-2115(03)00312-9.
Vivas-Acevedo G., Lozano-Hernández R., Camejo M.I.: Varicocele decreases epididymal neutral α-glucosidase and is associated with alteration of nuclear DNA and plasma membrane in spermatozoa. BJU Int. 2014, 113, 642–649. PMID: 24148354. doi: 10.1111/bju.12523.
Voegeli M.: Contraception through temporary male sterilization. Smith College Library, Northampton, MA. 1956.
Walsh T.J., Turek P.J.: Immunologic infertility. In: Infertility in the male. Ed. L.I. Lipshultz, S.S. Howards, C.S. Niederberger. 4th ed. Cambridge University Press, New York 2009, 277-294.
Wang C., McDonald V., Leung A., Superlano L., Berman N., Hull L. et al.: Effect of increased scrotal temperature on sperm production in normal men. Fertil Steril. 1997, 68, 334–339. PMID: 9240266. doi: 10.1016/S0015-0282(97)81525-7.
Wang H., Lv Y., Hu K., Feng T., Jin Y., Wang Y. et al.: Seminal plasma leptin and spermatozoon apoptosis in patients with varicocele and leucocyto-spermia. Andrologia. 2015, 47, 655–661. PMID: 25081128. doi: 10.1111/and.12313.
Watanabe A.: The effect of heat on the human spermatogenesis. Kyushu J Med Sci. 1959, 10, 101–107.
Wilmink G.J., Roth C.L., Ibey B.L., Ketchum N., Bernhard J., Cerna C.Z. et al.: Identification of microRNAs associated with hyperthermia-induced cellu-lar stress response. Cell Stress Chaperones. 2010, 15, 1027–1038. PMID: 20352393. doi: 10.1007/s12192- 010 - 0189-7.
Wu G.J., Chang F.W., Lee S.S., Cheng Y.Y., Chen C.H., Chen I.C.: Apoptosis-related phenotype of ejaculated spermatozoa in patients with varico-cele. Fertil Steril. 2009, 91, 831-837. PMID: 18314115. doi: 10.1016/j.fertnstert.2007.12.058.
Zeinali M., Hadian Amree A., Khorramdelazad H., Karami H., Abedinzadeh M.: Inflammatory and anti-inflammatory cytokines in the seminal plasma of infertile men suffering from varicocele. Andrologia. 2017, 49, e12685. PMID: 27709650. doi: 10.1111/and.12685.
Zhang M.H., Shi Z.D., Yu J.C., Zhang Y.P., Wang L.G., Qiu Y.: Scrotal heat stress causes sperm chromatin damage and cysteinyl aspartate-spicific protei-nases 3 changes in fertile men. J Assist Reprod Genet. 2015a, 32, 747–755. PMID: 25702164. doi: 10.1007/s10815-015-0451-0.
Zhang M.H., Zhai L.P., Fang Z.Y., Li A.N., Qiu Y., Liu Y.X.: Impact of a mild scro-tal heating on sperm chromosomal abnormality, acrosin activity and semi-nal alpha-glucosidase in human fertile males. Andrologia. 2018, PMID: 29468755. doi: 10.1111/and.12985.
Zhang M.H., Zhang A.D., Shi Z.D., Wang L.G., Qiu Y.: Changes in levels of sem-inal nitric oxide synthase, macrophage migration inhibitory factor, sperm DNA integrity and Caspase-3 in fertile men after scrotal heat stress. PLoS One. 2015b, 10, e0141320. PMID: 26512992. doi: 10.1371/journal.pone.0141320.
Zhou T., Zhang W., Chen Q., Li L., Cao H., Xu C.L. et al.: Effect of varicoce-lectomy on testis volume and semen parameters in adolescents: a meta-analysis. Asian J Androl. 2015, 17, 1012–1016. PMID: 25677136. doi: 10.4103/1008 - 682X.148075.
Zhu H., Cui Y., Xie J., Chen L., Chen X., Guo X. et al.: Proteomic analysis of testis biopsies in men treated with transient scrotal hyperthermia reveals the potential targets for contraceptive development. Proteomics. 2010, 10, 3480–3493. PMID: 20815088. doi: 10.1002/pmic.201000281.
Zorgniotti A.W., Macleod J.: Studies in temperature, human semen qual-ity, and varicocele. Fertil Steril. 1973, 24, 854–863. PMID: 4742006. doi: 10.1016/S0015-0282(16)40032-4.

BAKTERIOSPERMIA I JEJ WPŁYW NA PARAMETRY NASIENIA MĘŻCZYZNBACTERIOSPERMIA AND ITS INFLUENCE ON HUMEN SEMEN PARAMETERS

Marcin Radko, Andrzej Bogdanowicz, Tomasz Syryło
Klinika Urologii Ogólnej, Czynnościowej i Onkologicznej, wojskowy Instytut Medyczny z Centralnym Szpitalem Klinicznym Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie
Autor do korespondecji/corresponding author: Marcin Radko, Klinika Urologii Ogólnej, Czynnościowej i Onkologicznej, wojskowy Instytut Medyczny z Centralnym Szpitalem Klinicznym Ministerstwa Obrony Narodowej w Warszawie, ul. Szaserów 128, 04-141 warszawa, tel.: +48 261 817 321,
e-mail: mradko@wim.mil.plOtrzymano/received: 3.12.2018 r. Zaakceptowano/accepted:
31.12.2018 r.DOI: 10.26404/PAO_2353-8791.2018.08.
Czasopismo Polskiego Towarzystwa AndrologicznegoPostępy Andrologii OnlineAdvances in Andrology Onlinehttp://www.postepyandrologii.plPostępy Andrologii OnlineAdvances in AndrologyOnlineTom 5 • Numer 2 • Grudzień 2018Volumin 5 • Number 2 • December 2018Czasopismo Polskiego Towarzystwa AndrologicznegoJournal of Polish Society of Andrologye-ISSN 2353-8791ICV = 69,63Przekrój przez kanaliki plemnikotwórcze jądra mężczyzny z zespołem samych komórek Setolego. W przestrzeniach śródmiąższo-wych widoczne komórki Leydiga. Barwienie metodą PAS. Mikroskop świetlny. Mikrofotogra a autorstwa prof. dr hab. n. med. Lidii Wenda -Różewickiej, Katedra i Zakład Histologii i Embriologii, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie. Cross sections through the seminiferous tubules of the testis of men with Sertoli cell -only syndrome. Leyding cells are visible in inter-stitial spaces. Staining according to PAS method. Light microscope. Microghraphs by prof. dr hab. n. med. Lidii Wenda -Różewicka, Department of Histology and Embriology, Pomeranian Medical University in Szczecin.62POSTĘPY ANDROLOGII ONLINE, 2018, 5 (2), 62–69Marcin Radko – absolwent Wydziału Lekarskiego Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Lekarz, specjalista urolog Fellow of the European Board of Urology (FEBU) i androlog kliniczny certyfikowany przez Europejską Akademię Andrologii (EA A, ang. European Academy of Andrology) i Polskie Towarzystwo Andrologiczne. Starszy asystent w Klinice Urologii Ogólnej, Czynnościowej i Onkologicznej Wojskowego Instytutu Medycznego z Centralnym Szpitalem Klinicznym w Warszawie. Odbył liczne staże oraz kursy z zakresu diagnostyki i leczenia nie-płodności i urologii w Polsce, Belgii i Szwajcarii. Specjalizuje się w diagnostyce i leczeniu zabu-rzeń płodności męskiej. Członek Polskiego Towarzystwa Urologicznego, Polskiego Towarzystwa Andrologicznego i Europejskiego Towarzystwa Andrologicznego.
Marcin Radko – M.D., graduate of the Faculty of Medicine at Collegium Medicum of the Jagiellonian University in Cracow. Specialist in urology, Fellow of the European Board of Urology (FEBU) and clinical andrologist certi-fied by the European Academy of Andrology (EA A) and the Polish Society of Andrology. A senior assistant at the Department of General, Functional and Oncology Urology at the Military Institute of Medicine in Warsaw. He completed numerous internships and courses in the diagnosis and treatment of infertility and urology in acknowl-edged facilities in Poland, Belgium and Switzerland. Specializes in the diagnosis and treatment of male fertility dis-orders. Member of the Polish Society of Urology, Polish Society of Andrology and European Association of Urology.

Streszczenie
Bakteriospermia bezobjawowa definiowana jest jako obecność bakterii w nasieniu bez klinicznych objawów zakażenia układu płciowego męskiego. Spośród licznych czynników środowiskowych, które mogą wpływać na jakość nasienia, a zatem na płodność mężczyzny, zaka-żenie dróg wyprowadzających nasienie uznawane jest za jeden z najistotniejszych. Z dostępnego piśmiennictwa wynika, że nawet 15% przypadków dotyczących zaburzeń płodności może być spowodowane bakteriospermią. Ostre, objawowe zapalenie w obrębie układu płcio-wego męskiego wymaga częstych interwencji lekarskich. Niemniej jednak, pacjenci z zaburzonymi parametrami nasienia bez objawów zapalenia nadal pozostają niediagnozowani. Co więcej, często bagatelizowany jest negatywny wpływ bakteriospermii na parametry seminologiczne, która może powodować: 1) zmianę barwy, zapachu i pH nasienia, 2) aglutynację i agregację plemników, 3) uszkodzenie ich błony komórkowej, akrosomu, mitochondriów, 4) wzrost fragmentacji plemnikowego DNA, i w konsekwencji, 5) obniżenie ruchliwości i żywotności męskich gamet. Istotny wydaje się fakt, iż najczęściej bezobjawowe zakażenia układu płciowego męskiego dotyczą więcej niż jednego narządu. Patofizjologiczne mechanizmy wpływu bakterii na jakość nasienia i płodność są złożone i wynikają z bezpośred-niego lub pośredniego działania patogenów, cytokin i reaktywnych form tlenu zarówno na męskie gamety, jak i proces spermatogenezy. Słowa kluczowe: bakteriospermia, infekcje, męski układ płciowy, nasienie, męska płodność klinicznych

Abstract
Asymptomatic bacteriospermia is defined as the presence of bacteria in the semen without evident clinical symptoms of infection in the male genital tract. Among many environmental factors that can affect the quality of the semen, and finally the male fertility, infection of the male reproductive system is considered as one of the most important factor. Recent studies show that up to 15% of cases of male infertility can result from bacteriospermia. Acute, symptomatic male genital tract infections require frequent medical interventions. In contrast, patients with disturbed seminological parameters without clinical symptoms of infection and inflammation are in many cases left undiagnosed. The negative bacteriospermic effect on the semen quality is frequently neglected, however bacte-rial infections can cause: 1) changes in the color, smell and pH of semen, 2) sperm agglutination and aggregation, 3) damage of sperm cellular membrane, acrosome, mitochondria, 4) increase in sperm DNA fragmentation, and finally, 5) reduced sperm motility and vitality. It is also important to note that most often asymptomatic infections of the male genital tract concern more than one organ. The pathophysiological mechanisms of bacterial impact on semen are complex and result from direct or indirect action of pathogens, cytokines and reactive oxygen species on spermatozoa as well as spermatogenesis. Key words: bacteriospermia, infections, male reproductive tract, semen, male fertility
Skróty / Abbreviations
ASA – przeciwciała przeciwplemnikowe (ang. anti-sperm antibodies); CFU – jednostki tworzące kolonie (ang. colony forming units); EAU – Europejskie Towarzystwo Urologiczne (ang. European Association of Urology); MAR – mieszana reakcja antyglobulinowa (ang. mixed antiglobulin reaction); MDA – dialdehyd malonowy (ang. malondialdehyde); NAG – obojętna-α-glukozydaza (ang. neutral-α-glucosidase); sIL-8 – nasienna interleukina 8 (ang. seminal interleukin 8); PCR – łańcuchowa reakcja polimerazy (ang. polymerase chain reaction); PSA – antygen specyficzny dla stercza (ang. prostate specific antigen); PPL – leukocyty peroksydazo dodatnie (ang. peroxidase-positive leukocytes); RFT – reaktywne formy tleny (ang. reactive oxygen species); TRUS – przezodbytnicza ultrasonografia (ang. trans rectal ultrasonography); USG – ultrasonografia (ang. ultrasonography); WHO – Światowa Organizacja Zdrowia (ang. World Health Organization)
Plemniki powstają w wyniku spermatogenezy zacho-dzącej w kanalikach nasiennych jąder. U człowieka proces ten trwa średnio 74 dni. W jego przebiegu z komórek germinalnych w wyniku podziałów mitotycznych oraz mejozy powstają spermatydy, które w procesie sper-miogenezy przekształcają się w plemniki i są uwal-niane do światła kanalików nasiennych wraz z płynem kanalikowym produkowanym przez komórki Sertolego (komórki podporowe). Okres ten jest wyjątkowo wrażliwy na czynniki infekcyjne, reaktywne formy tlenu, tem-peraturę, wpływ hormonalny oraz toksyny. W procesie spermatogenezy dochodzi też do wstępnej selekcji plem-ników. Większość zróżnicowanych komórek rozrodczych uwolniona z komórek Sertolego przechodzi do światła kanalików nasiennych, inne niedojrzałe i nieprawidłowe oraz ciała resztkowe fagocytowane są przez komórki pod-porowe (Nieschlag i wsp., 2010).
Następnie plemniki prze-chodzą z kanalików nasiennych krętych do kanalików prostych, dalej do sieci jądra, przewodzików odprowa-dzających jądra i przewodu najądrza, gdzie ma miejsce ich dojrzewanie. W trakcie wytrysku w wyniku skurczów perystaltycznych nasieniowodu plemniki wraz z płynem najądrza, bogatym w obojetną-α-glukozydazę (NAG, ang. neutral-α-glucosidase), trafiają do bańki nasieniowodu. W tym miejscu do składu nasienia jest dołączana obję-tościowo duża frakcja płynu pęcherzykowego. Ta mie-szanina poprzez przewód wytryskowy jest wtłaczana do części sterczowej cewki moczowej i wraz z kwaśną wydzieliną stercza przez cewkę błoniastą, opuszkową i gąbczastą trafia do ujścia zewnętrznego cewki moczowej Nieschlag i wsp., 2010; ( Walocha i wsp., 2006). Na każdym z etapów migracji plemnika niekorzystny wpływ na skład nasienia i jakość plemników mogą mieć bakterie, wirusy i grzyby (Hannachi i wsp., 2018). Ich obecność, nazywana w przypadku bakterii bezobjawową bakteriospermią, często nie daje żadnych objawów kli-nicznych poza negatywnym wpływem na jakościowe i ilościowe parametry nasienia i płodność mężczyzny.
Epidemiologia i rozpoznanie
Od lat 90. X X wieku infekcje układu płciowego męskiego są zaliczane do czynników wpływających na męskie funkcje reprodukcyjne (Rowe i wsp., 1993). Stan, w którym stężenie patogenów w drogach wyprowadza-jących nasienie wynosi minimum 1000 jednostek two-rzących kolonię (CFU, ang. colony forming unit) / mL eja-kulatu, określany jest jako bakteriospermia. Za istotną bakteriospermię uważa się wynik posiewu CFU ≥ 10⁴/mL. Nie dotyczy to metod jakościowych, gdzie obecność mate-riału DNA (np. izolowanego z Chlamydia, Neisseria) meto-dami molekularnymi nie wymaga innego potwierdzenia i jest wskazaniem do podjęcia leczenia. Uważa się, że ok. 15% przypadków męskiej niepłodności jest spowodo-wane skąpoobjawowym zakażeniem dróg wyprowa-dzających nasienie (Noruziyan i wsp., 2013;). (Pellati i wsp., 2008). Większość powstałych zakażeń w obrębie dróg moczowych oraz dróg wyprowadzających nasienie nastę-puje w sposób wstępujący od ujścia zewnętrznego cewki moczowej.O ile diagnostyka bakteryjnego zapalenia stercza jest dokładnie omawiana w wytycznych Europejskiego Towarzystwa Urologicznego (EAU, ang. European Association of Urology), które zalecają pobranie moczu ze środkowego strumienia celem wykonania posiewu oraz badań mikrobiologicznych kolejnych próbek moczu wg schematu Mearsa–Stameya, o tyle w przypadku zakażeń innych elementów anatomicznych wchodzą-cych w skład dróg wyprowadzających nasienie niezbędne staje się wykonanie badania mikrobiologicznego nasienia.Rozpoznanie bakteriospermii musi opierać się na rzetelnych wynikach badania mikrobiologicznego. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO, ang. World Health Organization) określa dokładne zasady pobrania nasienia, które należy przekazać pacjentowi (Rowe i wsp., 1993). Mężczyzna kierowany w celu wykonania badania mikrobiologicznego z nasienia powinien zostać dokładnie poinstruowany o zasadach oddania mikro-biologicznie „możliwie najczystszej” próbki nasienia: ma on oddać bezpośrednio przed masturbacją mocz, następnie dokładnie umyć ręce i prącie ciepłą wodą z mydłem, dokładnie osuszyć jednorazowym ręcznikiem i wreszcie oddać nasienie do jałowego pojemnika, nie dotykając jego wewnętrznych ścianek. Badanie mikro-biologiczne powinno obejmować bakterie tlenowe, bez-tlenowe, Ureaplasma, Mycoplasma oraz drożdże. Zalecaną metodą jest zarówno hodowla (w kierunku bakterii tle-nowych, beztlenowych i grzybów), jak i metody moleku-larne, zwłaszcza łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR, ang. polymerase chain reaction) (Noruziyan i wsp., 2013;). (Weidner i wsp.,2010). Wskazany jest wcześniejszy kontakt ze współpracującym laboratorium mikrobiologicznym, które dostarcza niezbędne pojemniki i podłoża. Niektóre z metod wymagają również ostrożności w zakresie trans-portu i przechowywania (materiału klinicznego nie wolno mrozić, wskazane przechowywanie w temp. 4–8°C).W jednym z retrospektywnych badań oceniano wartość dodatnich posiewów nasienia u pacjentów z nie-płodnością i leukocytospermią. Spośród przypadków z leu-kocytospermią tylko 12,8% zawierało znaczące liczby kolonii bakteryjnych. Mieszane Gram-dodatnie pato-geny, bez żadnego dominującego szczepu, znaleziono w 70,9% z tych próbek. Natomiast izolowane patogeny Gram-ujemne stwierdzono tylko w 11,6% (Rusz i wsp., 2012). W Polsce liczba opublikowanych danych epidemio-logicznych jest dość uboga. Wynika to z niewielkiej wciąż liczby zlecanych posiewów nasienia u par z problemem niepłodności. W jednej z warszawskich klinik zajmują-cych się tym zagadnieniem zebrano w latach 2005–2012 dane pochodzące od ok. 2,5 tys. pacjentów. Znamiennie dodatnie wyniki posiewów (tj. CFU ≥ 10⁴/mL) stwier-dzono u 47% chorych. Jedynie w 3,6% uzyskano jałowe wyniki posiewów nasienia. Wśród czynników etiologicz-nych najczęstszymi były: Enterococcus faecalis (22,0%),Corynebacterium spp. (12,0%), Ureaplasma urealyticum ( 7, 1%), Escherichia coli (4,0%), Streptococcus α-hemolityczny (4,0%), Mycoplasma hominis (2,0%), Proteus mirabilis (1,7%),Streptococcus durans (1,7%). Szczepy Staphylococcus koagu-lazo-ujemny, Morganella morgani, Klebsiella spp., Gardnerella,Streptococcus agalactiae, Staphylococcus aureus, Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus γ-hemolityczny wykazano w nie-spełna 1% badań mikrobiologicznych (Kalota i wsp., 2012). Zgodnie z rekomendacjami WHO (2010) klasyczne kryteria diagnostyczne zakażenia dróg wyprowadza-jących nasienie obejmują: 1) badanie podmiotowe: zgłaszane objawy wskazujące na infekcje dróg moczo-wych, zapalenie najądrzy i jąder i/lub choroby przeno-szone drogą płciową, 2) badanie przedmiotowe: zmiany w badaniu palpacyjnym w obrębie jąder, najądrzy, nasie-niowodów i/lub odchylenia od normy w badaniu per rectum w obrębie stercza; badania obrazowe – ultraso-nograficzne (USG, ang. ultrasonography) moszny oraz przezodbytnicza ultrasonografia (TRUS, ang. trans rectal ultrasonography) wykazujące możliwe zmiany pozapalne, ropień pośrodkowy stercza czy zastoinowe pęcherzyki nasienne, 3) cechy ejakulatu: obecność bakterii pato-gennych, leukocytoza, zwiększona lepkość, wzrost pH, wzrost objętości nasienia (duże objętości nasienia wska-zują na wzmożoną czynność autokrynną zapalnie zmie-nionych gruczołów dodatkowych) i/lub zmiany markerów biochemicznych płynu nasiennego.

Badanie podmiotowe i przedmiotowe

Dość często zdarza się, że przedstawione powyżej kry-teria diagnostyczne nie są spełnione. Objawy kliniczne w przypadku przewlekłego zakażenia dróg wyprowadza-jących nasienie rzadko są obecne. Pacjenci zgłaszający się do poradni urologicznej, andrologicznej czy poradni zaburzeń płodności często nie zgłaszają jakichkolwiek dolegliwości związanych z układem moczowo-płciowym. Należy jednak zwrócić uwagę na wywiad: przebyte zapa-lenie jąder czy najądrzy, gruczołu krokowego, zapalenie cewki moczowej i pęcherza, a także współistniejące choroby cywilizacyjne (np.: otyłość, zaburzenia lipidowe, cukrzyca, nadciśnienie tętnicze). W badaniu fizykalnym pewne zmiany mogą suge-rować istnienie przewlekłego stanu zapalnego: 1) tkli-wość, dyskomfort, podczas palpacyjnego badania moszny i jąder, 2) bolesny lub tkliwy, powiększony, rozpulch-niony, „ciastowatej”, „galaretowatej” spoistości stercz, z obecnością obfitej wydzieliny z cewki moczowej po badaniu per rectum, 3) wyczuwalne palpacyjnie tor-biele lub ropnie najądrzy części mosznowej powrózka nasiennego.W toku badania przedmiotowego niezbędnym narzę-dziem jest aparat USG zaopatrzony w sondę doodbyt-niczą. W badaniu TRUS o stanie zapalnym dotyczącym stercza mogą świadczyć: 1) asymetria objętości płatów, 2) hipoechogenność mogąca wskazywać na obrzęk, 3) hiperechogenność świadcząca o istnieniu blizn i kal-cyfikacji, 4) dylatacja okołosterczowych splotów naczynio-wych. Ponadto na proces zapalny obejmujący pęcherzyki nasienne wskazuje jedno lub obustronne powiększenie pęcherzyków nasiennych, co wywołane może być obrzę-kiem i uciskiem na przewody wytryskowe (ich częściową lub całkowitą niedrożnością), a niekiedy obecnością ropnia czy torbieli stercza (Pellati i wsp., 2008).Obrazowanie TRUS okolic stercza i pęcherzyków nasiennych może w niektórych przypadkach nasuwać podejrzenie zlokalizowanego stanu zapalnego (La Vignera i wsp., 2008).Często jednak nie będzie możliwe dokładne ustalenie lokalizacji bezobjawowego zakażenia dróg wyprowadzających nasienie, gdyż z wyjątkiem stercza i pęcherzyków nasiennych są one strukturalnie jednym i ciągłym narządem tubularnym. Tak więc migracja patogenów w ich obrębie jest w zasadzie swobodna. Z kolei w badaniu USG moszny często można stwier-dzić obecność torbieli nasiennych czy też ropni nają-drza lub powrózka nasiennego, których etiologia może być pourazowa lub zapalna. Wśród pacjentów z oporną na leczenie bakteriospermią takie zmiany w badaniu USG moszny mogą być wskazaniem do ich operacyjnej resekcji lub skleroterapii z użyciem np. 5% roztworu fenolu lub doksycycliny (East i DuQuesnay, 2007).Badanie ogólne nasieniaBadanie ogólne nasienia dostarcza informacji, które mogą sugerować m.in. stan zapalny w obrębie dróg wypro-wadzających nasienie. Zmiany te mogą być zauważalne podczas makroskopowej oceny nasienia, jak również w badaniu mikroskopowym (rycina 1).Badanie makroskopoweBarwa i zapachNasienie w naturalnych i fizjologicznych warunkach ma kolor lekko szary i opalizujący. Natomiast czer-wonobrązowe zabarwienie nasienia może świadczyć o hematospermii (obecność erytrocytów w ejakulacie), co potwierdza często badanie mikroskopowe. Żółtawe zabarwienie i nieprzyjemny, „rybi” zapach mogą przemawiać za bakteriospermią (PTA i KIDL, 2016; Weidner i wsp., 2010, WHO, 2010).Objętość nasienia i skład plazmy nasiennejOkoło 70% objętości nasienia pochodzi z pęcherzyków nasiennych. Wydzielina ta jest zasadowa i zawiera oprócz fruktozy dużo prostaglandyn oraz seminogelinę. Kolejne ok. 25% objętości ejakulatu wytwarzane jest przez gruczoł krokowy. Wydzielina ta jest kwaśna i bogata w jony cynku, kwas cytrynowy, antygen specyficzny dla stercza (PSA, ang. prostate specific antigen) oraz kwaśną fosfatazę. Tylko niewielka frakcja nasienia pochodzi z kanalików nasiennych (a raczej z najądrza) – ta frakcja powinna zawierać duże stężenia NAG, L-karnityny i gli-cerofosfocholiny. Zmniejszenie stężenia tych składników wskazuje kolejno na dysfunkcję pęcherzyków nasiennych, stercza bądź najądrza. Z kolei oligospermia, czyli obję-tość nasienia poniżej 1,5 mL, może sugerować zaporową przyczynę odpływu wydzieliny z pęcherzyków nasien-nych. Potwierdzenia należy poszukiwać w badaniu TRUS, w którym zaobserwować można torbiele/ropnie pośrod-kowe stercza, zastoinowe pęcherzyki nasienne, złogi w ich obrębie pęcherzyków lub przewodów wytryskowych, age-nezję pęcherzyków nasiennych (Nieschlag i wsp., 2010;Robaire i wsp., 2010; Weidner i wsp., 2010).pH ejakulatuPrawidłowe pH nasienia powinno wynosić 7,2–8,21. Wartości wykraczające poza tę normę powinny zwrócić uwagę analizującego badanie, gdyż wartość: >8,2 wska-zuje na stan zapalny w obrębie gruczołu krokowego natomiast <7,2 sugeruje zapalenie w obrębie pęche-rzyków nasiennych bądź zaburzenie wydzielania zasa-dowej wydzieliny pęcherzyków nasiennych, szczególnie ze współistniejącą oligospermią (Gangal i Prakash, 2012; PTA i KIDL, 2016; WHO, 2010).Lepkość i upłynnienie nasieniaW stanach zapalnych upłynnienie nasienia (fizjolo-gicznie występujące do 60 min) jest wydłużone lub nie występuje wcale, a lepkość nasienia jest znacznie pod-wyższona (Gangal i Prakash, 2012; PTA i KIDL, 2016; WHO, 2010). Skorelowana jest ona ze stężeniem dialde-hydu malonowego (MDA, ang. malondialdehyde), który jest produktem końcowym peroksydacji lipidów i poten-cjalnym markerem stresu oksydacyjnego. Stężenia MDA w płynie nasiennym są ujemnie skorelowane z ruchli-wością plemników u chorych z zakażeniem w obrębie dróg wyprowadzających nasienie (Collodel i wsp., 2015). W stanach zapalnych, w których stwierdza się wzrost lepkości nasienia, obserwuje się hamujące działanie jonów cynku, które: 1) blokują izomeryzację cytrynianu do izocytrynianu w początkowych fazach cyklu Krebsa, 2)






powodują inhibicję enzymu akonitazy mitochondrialnej – zjawisko to prowadzi do akumulacji cytrynianu w płynie nasiennym, który stanowi ważny substrat energetyczny dla plemników, 3) blokują sterczową kalikreinę, w tym PSA. W chwili zmieszania się wydzieliny sterczowej z wydzieliną pęcherzyków nasiennych w trakcie wytrysku lepkość nasienia jest podwyższona. Wynika to z faktu inhibicyjnego działania jonów Zn²⁺ na związane z nim kalikreiny oraz aktywności seminogelin pochodzących z płynu pęcherzykowego. W ciągu kilku minut po eja-kulacji dochodzi do uwolnienia kalikrein i związania się jonów Zn²⁺ z seminogelinami, które mają większe powinowactwo do Zn²⁺. Tym samym obserwuje się inak-tywację seminogelin i aktywację kalikrein prowadzącą do upłynnienia nasienia (Costello i Franklin, 2016;). (Haasei Maret, 2010;). (Yoshida i wsp., 2008). Badanie mikroskopowe
Agregacja i aglutynacja plemników
Agregacja to tworzenie skupisk nieruchliwych lub poru-szających się plemników i ich przywieranie do pasm śluzu, innych komórek oraz elementów niekomórko-wych. Natomiast aglutynacja oznacza sklejanie się ze sobą ruchomych plemników w skupiska, co obniża ich ruchli-wość. Nasilenie aglutynacji in vitro obserwowano szcze-gólnie w obecności E.coli (Piasecka i wsp., 2014;). (Weidner i wsp., 2010). Ta cecha nasienia może również świadczyć o immunologicznych przyczynach niepłodności – wystę-powaniu przeciwciał przeciwplemnikowych (ASA, ang. anti-sperm antibodies). Ich obecność potwierdzona w bada-niach mieszanych reakcji antyglobulinowych (MAR, ang. mixed antiglobulin reaction) ma wg niektórych autorów niewielkie znaczenie w procesie diagnostyczno-leczni-czym u pacjentów z zakażeniem w obrębie dróg wypro-wadzających nasienie (Weidner i wsp.,2010). Ruchliwość, morfologia plemników
Obecność bakteriospermii wpływa na podstawowe para-metry nasienia, nasilając szczególnie procesy doprowa-dzające do uszkodzenia integralności błony komórkowej plemników. Liczne mechanizmy wywołane działaniem układu immunologicznego aktywowanego czynni-kami infekcyjnymi działają uszkadzająco na plemniki, doprowadzając do zwiększenia ilości reaktywnych form tleny (RFT, ang. reactive oxygen species), co skutkuje translokacją (eksternalizacją) fosfatydyloseryny błony komórkowej (jaka jest obserwowana podczas apoptozy komórkowej), zmniejszeniem potencjału błony mito-chondrialnej, zaburzeniem struktury i integralności błony komórkowej plemników (Fraczek i wsp., 2013, 2014, 2015, 2016;). (La Vignera i wsp., 2013;). (Lotti i Maggi, 2013;). (Sanocka i wsp., 2004;). (Weidner i wsp., 2013). Negat y w ny, bezpośredni wpływ na ruchliwość został wykazany w badaniach in vitro polegających na inkubacji nasienia z różnymi mikroorganizmami, w tym z Enterobacter aerogenes, Staphylococcus epidermidis, Staphylococcus aureus, Staphylococcus haemolyticus, Bacteroides ureolyticusPseudomonas aeruginosa, Klebsiella pneumoniae, Escherichia coli, Candida albicans (Berktas i wsp., 2008;). (Fraczek i wsp., 2012, 2014). Hannachi i wsp. (2018) . wykazali, że u chorych z bak-teriospermią głównymi zaburzonymi parametrami była koncentracja i ruchliwość plemników. Chociaż badanie to nie wykazało istotnego wpływu na morfologię i żywot-ność plemników, należy zwrócić uwagę na fakt, że naj-częściej hodowanym patogenem była Ureaplasma urealy-ticum (45,7%), Streptococcus i Staphylococcus (po 20,3%) oraz Gram-ujemne pałeczki (12,9%). Zeyad i wsp. (2018) . wykazali, że bakteriospermia miała znaczący negatywny wpływ na koncentrację, ruchliwość i kondensację chromatyny plemników. Co więcej, autorzy doszli do wniosku, że obecność bakteriospermii ma zna-czący niekorzystny wpływ na powodzenie procedury zapłodnienia pozaustrojowego.Obecność leukocytówPrzyjęta górna granica referencyjna dla leukocytów to <10⁶/mL. W znacznej mierze są to leukocyty perok-sydazo dodatnie (PPL, ang. peroxidase-positive leukocytes). Obecność większej liczby leukocytów (leukocytospermia) w nasieniu świadczy o zakażeniu, lecz nieco kompli-kując sprawy – wartości poniżej górnej granicy normy wcale zakażenia nie wykluczają, natomiast powyżej górnej granicy normy tego zakażenia nie potwierdzają. Zgodnie z powszechnie przyjętą teorią dynamika zaka-żenia układu moczowo-płciowego obejmuje 3 fazy. Wkrótce po inwazji patogenów do dróg wyprowadzają-cych nasienie będą one obecne w nasieniu. Po pewnym czasie bakteriospermi towarzyszy leukocytospermia. W trzeciej fazie w nasieniu obserwowana jest izolowana leukocytospermia (bez obecności bakterii) (Weidner i wsp., 2013). Niezaprzeczalnie leukocyty powodują zwięk-szenie narażenia plemników na silny stres oksydacyjny w wyniku zwiększenia ilości RFT. Pojawiają się sugestie, że bardziej specyficznym markerem stanu zapalnego jest obecność w nasieniu cytokin, szczególnie interleukiny 8 (sIL-8, ang. seminal interleukin 8). Cytokina ta wydaje się szczególnie specyficznym i czułym markerem leukocy-tospermii oraz bezobjawowego zakażenia dróg wypro-wadzających nasienie. Pacjenci z leukocytospermią mają średnio ok. trzykrotnie wyższe stężenia nasiennej sIL-8 Lotti i Maggi, 2013; . ( Schuppe i wsp., 2017).
Podsumowanies Zakażenia dróg wyprowadzających nasienie mają negatywny wpływ na jakość nasienia i w konsekwencji zdolność plemników do zapłodnienia, pomimo braku występowania klinicznych objawów. Patofizjologiczne mechanizmy z tym związane mogą wynikać z bezpo-średniego lub pośredniego uszkodzenia zarówno męskich gamet, jak i spermatogenezy przez patogeny, cytokiny i RFT (rycina 1) (Schuppe i wsp., 2017). W wielu przypadkach – w obecności bakterii – ma miejsce zjawisko agregacji pomiędzy patogenami a plemnikami oraz liczne ich defekty strukturalne (Lee i wsp., 2013;). ( Weidner i wsp., 2010). Spośród wielu gatunków bakterii, które mogą niekorzystnie oddzia-ływać na plemniki, najczęstszymi są: Escherichia coli, Enterococcus faecalis, Chlamydia trachomatis, Mycoplasma hominis i Ureaplasma urealyticum. W badaniach in vitroE. coli gwałtownie przywiera do ludzkich plemników, powodując ich aglutynację. To skutkuje spadkiem ruchli-wości plemników, która zmniejsza się wyraźnie w miarę upływu czasu, głównie w wyniku poważnych defektów morfologicznych męskich komórek rozrodczych. Zmiany te obejmują błonę komórkową i akrosom. W dalszej kolej-ności ma miejsce znaczny spadek potencjału błonowego mitochondriów, zmniejszenie żywotności plemników i integralności ich DNA (Fraczek i wsp., 2012, 2016;). (Piasecka i wsp., 2014). Nieprawidłowości te mogą być również efektem niekorzystnej aktywności leukocytów w nasieniu powodujących m.in. stres oksydacyjny (Fraczek i wsp., 2014, 2016;). (La Vignera i wsp., 2013;). (Lotti i Maggi, 2013;). (Sanocka i wsp., 2004;). (Weidner i wsp., 2013). Z kolei uszkodzenie spermatogenezy, w przypadku infekcji układu płciowego męskiego, może wiązać się z nieodwracalną inicjacją komórkowej i humoralnej odpowiedzi immunologicznej i zaburzeniem specyficznej lokalnej immunosupresji na terenie gonady męskiej zapo-biegającej reakcjom autoimmunologicznym na antygeny post-mejotycznych komórek germinalnych (rycina 1). Niewątpliwie konsekwencją stanu zapalnego dróg wypro-wadzających nasienie może być niepłodność męska, której patogeneza jest złożona i wieloczynnikowa (Noruziyani wsp., 2013;). (Schuppe i wsp., 2017).

Piśmiennictwo

Berktas M., Aydin S., Yilmaz Y., Cecen K., Bozkurt H.: Sperm motility changes after coincubation with various uropathogenic microorganisms: An in vitro experimen-tal study. Int Urol Nephrol. 2008, 40, 383–389. doi: 10.1007/s11255-007-9289-4.
Collodel G., Moretti E., Micheli L., Menchiar A,Moltoni L., Cerretani D.: Semen characteristics and malondialdehyde levels in men with different repro-ductive problems. Andrology. 2015, 3, 280–286. doi: 10.1111/andr.297.
Costello L.C., Franklin R.B.: A comprehensive review of the role of zinc in normal prostate function and metabolism; and its implications in pros-tate cancer. Arch Biochem Biophys. 2016, 611, 100–112. doi: 10.1016/j.abb.2016.04.014. PMID: 27132038.
East J., DuQuesnayD.: Sclerotherapy of idiopathic hydroceles and epididy-mal cysts: a historical comparison trial of 5% phenol versus tetracycline. West Indian Med J. 2007, 56 (6), 520–525.
Fraczek M., Hryhorowicz M., Gaczarzewicz D., Szumala-Kąkol A., Kolanowski T.J., Beutin L. i wsp.: Can apoptosis and necrosis coexist in ejaculated human sper-matozoa during in vitro semen bacterial infection? J Assisted Reprod Genet. 2015, 32, 771–779. doi: 10.1007/s10815-015-0462-x. PMID: 25808020.
Fraczek M., Hryhorowicz M., Gill K., Zarzycka M., Gaczarzewicz D., Jędrzejczak P. i wsp.: The effect of bacteriospermia and leukocytospermia on conven-tional and nonconventional semen parameters in healthy young normo-zoospermic males. J Reprod Immunol. 2016, 118, 18–27.
Fraczek M., Piasecka M., Gaczarzewicz D., Szumala-Kakol A., Kazienko A., Lenart S. i wsp.: Membrane stability and mitochondrial activity of human-ejaculated spermatozoa during in vitro experimental infection with Escherichia coli, Staphylococcus haemolyticus and Bacteroides ureolyticus. Andrologia. 2012, 44 (5), 315–329. doi: 10.1111/j.1439-0272.2012.01283.x. PMID: 22348773.
Fraczek M., Szumala-Kakol A., Dworacki G., Sanocka D., Kurpisz M.: In vitro reconstruction of inflammatory reaction in human semen: effect on sperm DNA fragmentation. J Reprod Immunol. 2013, 100 (1), 76–85.Fraczek M., Wiland E., Piasecka M., Boksa M., Gaczarzewicz D., Szumala-Kakol A. i wsp.: Fertilizing potential of ejaculated human spermatozoa during in vitro semen bacterial infection. Fertil Steril. 2014, 102 (3), 711–719. doi: 10.1016/j.fertnstert.2014.06.002. PMID: 25044081.
Gangal S., Prakash V.: Introduction to Semen Analysis. W: Study of Assisted Reproductive Technologies and Clinical Embriology. Red. P. Talwar. Jaypee Brothers Medical Publishers, New Delhi 2012, 161–165
Haase H., Maret W.: The Regulatory on Signaling Functions of Zinc Ions in Human Cellular Physiology. W: Cellular and Molecular Biology of Metals. Red. R.K. Zalups, J. Koropatnick. Taylor & Francis Group, Broken Sound Parkway 2010, 182–203.Hannachi H., Elloumi H., Hamdoun M., Kacem K., Zhioua A., Bahri O.: Bacteriospermia: Effects on semen parameters. Gynecol Obstet Fertil Senol. 2018, 46 (6), 518–523. doi: 10.1016/j.gofs.2018.03.014. PMID: 29786533.
Kalota H., Małyszko M., Wójtowicz M.: Badanie bakteriologiczne nasienia: Zbędna diagnostyka czy zaniedbany standard? Sympozjum naukowo-szko-leniowe Polskiego Towarzystwa Andrologicznego – 14 Dzień Andrologiczny. Łódź 2012.
La Vignera S., Calogero E.A., Arancio A., Castiglione R., De Grande G., Vicari E.: Transrectal ultrasonography in infertile patients with persistently elevated bacteriospermia. Asian J Androl. 2008, 10 (5), 731–740
La Vignera S., Condorelli R.A., Vicari E., Tumino D., Morgia G., Favilla V. i wsp.: Markers of semen inflammation: Supplementary semen analysis? J Reprod Immunol. 2013, 100, 2–10.
Lee J.S., Kim K.T., Lee H.S., Yang K.M., Seo J.T., Choe J.H.: Concordance of Ureaplasma urealyticum and Mycoplasma hominis in infertile couples: Impact on semen parameters. Urology. 2013, 81, 1219–1224.
Lotti F., Maggi M.: Interleukin 8 and the male genital tract. J Reprod Immunol. 2013; 100, 54–65. Nieschlag E., Behre M., Nieschlag S.: Andrology: Male reproductive health and dysfunction. 3rd edn. Springer-Verlag, Berlin–Heidelberg 2010.
Noruziyan Z., Roghanian R., Hosseinzadeh S., Golbang N., Hossein M., Esfahani N.: Possible role of Chlamydia trachomatis in the male partner of infertile cou-ples. Comp Clin Pathol. 2013, 22,421–424. doi: 10.1007/s00580-012-1426-5.
Pellati D., Mylonakis I., Bertoloni G., Fiore C., Andrisani A., Ambrosini G. i wsp.: Genital tract infections and infertility. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2008, 140, 3–11.
Piasecka M., Fraczek M., Gaczarzewicz D., Gill K., Szumala‐Kakol A.,Kazienko A .i wsp.: Novel morphological findings of human sperm removal by leukocytes in in vivo and in vitro conditions: preliminary study. Am J Reprod Immunol. 2014, 72, 348–358. doi: 10.1111/aji.12284. PMID: 24974907.
Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Andrologicznego i Krajowej Izby Diagnostów Laboratoryjnych. Podstawowe badanie nasienia wg standardów Światowej Organizacji Zdrowia z roku 2010. Krajowa Izba Diagnostów Laboratoryjnych, Warszawa 2016.
Robaire B., Chan P., A mann R . P., Amory J.K., Bailey J.L., Bremner W.J.i wsp.: Handbook of andrology. American Society of Andrology. 2nd edn. Allen Press Inc., Lawrence 2010.
Rowe P.J., Comhaire F.H., Hargreave T.B., Mellows H.J.: WHO Manual for Standardized Investigation and Diagnosis of the Infertile Couple. Cambridge Univ. Press, Cambridge 1993.
Rusz A., Pilatz A., Wagenlehner F., Linn T., Diemer Th., Schuppe H.C.i wsp.: Influence of urogenital infections and inflammation on semen qual-ity and male fertility. World J Urol. 2012, 30, 23–30. doi: 10.1007/s00345-011-0726-8
Sanocka, D., Frączek M., Jedrzejczak, P., Szumała-Kakol A., Kurpisz, M.: Male genital tract infection: an influence of leukocytes and bacteria on semen. J Reprod Immunol. 2004, 62, 111–124.
Schuppe H.C., Pilatz A., Hossain H., Diemer T., Wagenlehner F., Weidner W.: Urogenital infection as a risk factor for male infertility. Dtsch Arztebl Int. 2017, 114 (19), 339–346. doi: 10.3238/arztebl.2017.0339. PMID: 28597829.
VerzeP., CaiT.,Lorenzetti S.: The role of the prostate in male fertility, health and disease. Nature Reviews 2016, 7, 379–386.
Walocha J., Skawina A., Gorczyca J.: Anatomia prawidłowa człowieka – mied-nica. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.
Weidner W., Diemer T., Wagenlehner F.: Male infertility in chronic urogeni-tal infections and inflammation with special reference to ejaculate find-ings. Clinical Andrology – EAU/ESAU Course Guidelines, Informa UK 2010
Weidner W., Pilatz A., Diemer Th., Schuppe H.C., Rusz A., Wagenlehner F.: Male urogenital infections: impact of infection and inflammation on ejaculate parameters. World J Urol. 2013, 31, 717–723. doi: 10.1007/s 0 0 3 4 5 - 01 3 -10 8 2-7.
World Health Organization. WHO Laboratory Manual for the Examination and Processing of Human Semen. 5th ed. World Health Organization Press, Geneva 2010.
Yoshida K ., Kawano N., Yoshiik e M., Yoshida M., Iwamoto T., Morisawa M.: Physiological roles of semenogelin I and zinc in sperm motility and semen coagulation on ejaculation in humans. Mol Hum Reprod. 2008, 14 (3), 151–156. doi: 10.1093/molehr/gan003. PMID: 18203809.
Zeyad A., Hamad M., Amor H., Hammadeh M.E.: Relationships between bac-teriospermia, DNA integrity, nuclear protamine alteration, sperm quality and ICSI outcome. Reprod Biol. 2018, 18 (1), 115–121. doi: 10.1016/j.rep-bio.2018.01.010. PMID: 29449095.

EUROPEJSKI KONGRES ANDROLOGICZNYEUROPEAN CONGRESS OF ANDROLOGY Budapeszt, 11–13.10. 2018

Jolanta Słowikowska-Hilczer
Przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Andrologicznego
Zakład endokrynologii Płodności, Katedra Andrologii i endokrynologii Płodności,
Uniwersytet Medyczny w Łodzi, ul. S. Sterlinga 5, 91-425 Łódź
W dniach 11–13 października 2018 r. w Budapeszcie odbył się 10. Europejski Kongres Andrologiczny (ECA, ang. European Congress of Andrology). Przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego był prof. Zsolt Kopa z Andrology Centre, Department of Urology, Semmelweis University w Budapeszcie. W Konferencji uczestniczyło ok. 450 osób, głównie z Europy, w tym 31 osób z Polski. Konferencję poprzedził egzamin z andrologii klinicznej organizowany przez Europejską Akademię Andrologii (EA A, ang. European Academy of Andrology). Po pozytywnym zaliczeniu egzaminu pisemnego i ustnego Certyfikat „clinical andrologist” uzyskali czterej lekarze z Polski: dr n. med. Piotr Kocełak z Katowic, dr n. med. Mariusz Kazmirowicz z Gdyni, dr n. med. Artur Pietrusa z Siewierza i dr n. med. Paweł Pilch z Krakowa. Przed oficjalnym rozpoczęciem Konferencji odbył się kurs na temat diagnostyki i leczenia męskiej niepłodności. Tematyka konferencji dotyczyła różnych aspektów zdrowia mężczyzny: problemów związanych z męską płodnością, hipogonadyzmem i zaburzeniami seksu-alnymi. Niezwykle ciekawe były wykłady poświęcone m.in. genetycznym przyczynom zaburzeń męskiej płod-ności, nowościom w technikach operacyjnego leczenia męskiej niepłodności, wpływie zaburzeń andrologicznych na ogólny stan zdrowia, nowym technikom oceny czyn-ności plemników i wiele innych. Jednym z zaproszonych wykładowców była prof. Jolanta Słowikowska-Hilczer z Zakładu Endokrynologii Płodności, Katedry Andrologii i Endokrynologii Płodności, Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, która wygłosiła wykład pt. „A test with a major role in the prediction of sperm fertilizing potential” w sesji organizowanej przez EA A i sekcję andrologiczno-urolo-giczną (ESAU, ang. European Society of Andrological Urology) Europejskiego Towarzystwa Urologicznego (EAU, ang. European Association of Urology). Uczestnicy z Polski przed-stawili kilkanaście prac w sesjach plakatowych. Podczas Konferencji odbyło się zebranie i wybory członków Zarządu EA A. Obecnie w skład Zarządu EA A wchodzą: prof. Csilla Krausz (Przewodnicząca), dr Ewa Rajpert-De Meyts (Sekretarz), prof. Frank Tuttelmann (Skarbnik), prof. Andrea Isidori, prof. Eduard Ruiz-Castane, prof. Davor Jezek, prof. Zsolt Kopa.Następny 11. Europejski Kongres Andrologiczny odbędzie się łącznie z Międzynarodowym Kongresem Andrologicznym (ICA, ang. International Congress of Androlog y) w 2020 r. w Münster w Niemczech, a prze-wodniczącym Komitetu Organizacyjnego będzie prof. Stefan Schlatt z Department of Reproductive Medicine and Andrology Uniwersytetu w Münster.

INSTRUKCJE DLA AUTORÓWINSTRUCTIONS FOR AUTHORS

Informacje ogólne
Czasopismo „Postępy Andrologii Online” jest periodykiem ukazującym się co 6 miesięcy (półrocznik) w wersji elektronicznej. Czasopismo publikuje prace z zakresu fizjologii i patologii męskiego układu płciowego. Tematyka obejmuje zarówno zagadnienia kliniczne (etiopatogeneza, diagnostyka i terapia zaburzeń), jak i wyniki badań doświadczalnych. Czasopismo przyjmuje prace oryginalne, poglądowe oraz kazuistyczne. Ponadto będą zamieszczane listy do Redakcji, streszczenia i tłumaczenia publikacji anglojęzycznych, informacje o działalności Polskiego Towarzystwa Andrologicznego, komu-nikaty informujące o konferencjach naukowych oraz sprawozdania i streszczenia prezentacji z kongresów i konferencji naukowych w Polsce i zagranicą.
Opłaty związane z publikacją artykułów
Czasopismo nie pobiera żadnych opłat za przygotowanie, opublikowanie i rozpowszechnianie artykułów za wyjąt-kiem komercyjnych reklam. Odpowiedzialność etyczna autorówProcedury etyczne stosowane w Postępach Andrologii Online zostały stworzone w oparciu o wytyczne Committe on Publication Ethics (COPE), European Associated of Science Editors (EA SE), International Committee of Medical Journal Editors (ICMJE) i World Association of Medical Editors (WAME), które mają na celu utrzymanie inte-gralności badań i ich prezentacji. Manuskrypt zgłoszony do Redakcji musi spełniać następujące kryteria:
• Praca nie była wcześniej publikowana w części lub całości (autoplagiat), z wyjątkiem materiałów zjazdowych, chyba że nowa praca dotyczy rozszerzenia wcześniejszych opublikowanych danych.
• Praca nie została równocześnie skierowana do publi-kacji w innym czasopiśmie.
• Uzyskane dane z badań oryginalnych nie powinny być publikowane w częściach w celu zwiększenia liczby publikacji („salami” publications), ale w całości. Takie postępowanie jest nieetyczne i nie do przyjęcia. Jednakże, dopuszczalne jest prezentowanie danych w częściach, jeśli ma to na celu uzyskanie przejrzystej interpretacji wyników oraz analizę konkretnych wyników w różnych manuskryptach.
• Żadne dane zamieszczone w manuskrypcie nie zostały sfabrykowane i/lub zmanipulowane.
• Autorzy powinni być przygotowani na przesłanie odpowiedniej dokumentacji lub danych w celu wery-fi k acji wyników.
• Publikacja nie narusza praw autorskich innych osób. Prezentowane dane, teksty i teorie nie są pla-giatem. Autorzy powinni cytować publikacje innych autorów oraz własnej grupy badawczej, które są niezbędne dla analizy i interpretacji prezentowa-nych danych.
• Wszyscy autorzy powinni wnieść znaczący wkład naukowy w badania, a także uczestniczyć w pisaniu i rewizji manuskryptu. Autorzy dzielą się zbiorową odpowiedzialnością i odpowiedzialnością za wyniki. Wypełnili i podpisali oświadczenie autorów (http://www.postepyandrologii.pl/pdf/Oswiadczenie autorow.pdf), akceptując skierowanie pracy do druku.
• Honorowe autorstwo jest niedozwolone.• Dodawanie i/lub usuwanie autorów i/lub zmiana kolejności autorów na etapie rewizji może być dopusz-czalna i wymaga pisemnego uzasadnienia oraz zgody wszystkich autorów. Zmiany w autorstwie i/ lub kolej-ności autorów nie są akceptowane po zatwierdzeniu manuskryptu do druku.
• Autorzy zobowiązani są do podania w manuskrypcie wszelkich źródeł finansowania badań.Jeżeli zgłoszony do Redakcji manuskrypt nie będzie spełniał powyższych kryteriów Redaktor Naczelny ma prawo odrzucić artykuł i zwrócić Autorowi.
Badania z udziałem ludzi i/lub zwierzątBadania przeprowadzone na ludziach powinny być zgodne z ogólnie przyjętymi standardami etycznymi określonymi w Deklaracji Helsińskiej z 1964 r. i późniejszymi poprawkami lub porównywalnymi standardami etycznymi. Z kolei, badania prowadzone na zwierzętach powinny być zgodne z międzynarodowymi, krajowymi i/lub instytucjonalnymi wytycznymi dotyczącymi opieki i wykorzystania zwierząt. Informacja o zgodzie właściwej Komisji Etycznej na przeprowadzenie badania i świadomej zgodzie pacjentów na udział w badaniu powinna znaleźć się w rozdziale „Materiał i metody”. W przypadku badań retrospektywnych taka zgoda nie jest wymagana. Autorzy opisów przypadków są zobowiązani do nieujaw-niania personaliów opisywanych pacjentów, a w przypadku fotografii umożliwiających identyfikację pacjenta zawsze należy uzyskać pisemną zgodę pacjenta.
Konflikt interesów
W pracy powinny być ujawnione wszelkie finansowe i oso-biste relacje autorów z innymi osobami lub organizacjami, które mogłyby niewłaściwie wpłynąć na ich pracę. Ewentualny konflikt interesów powinien być opisany w oświadczeniu autorów (http://www.postepyandrologii.pl/pdf/Oswiadczenie autorow.pdf). Informacje te nie będą ujawniane recenzentom. Informacje o prawach autorskich
Autor/autorzy przesyłając manuskrypt wraz z ilustracjami i tabelami, automatycznie i nieodpłatnie prze-nosi/przenoszą na „Postępy Andrologii Online” i Polskie Towarzystwo Andrologiczne wszelkie prawa autorskie do wydawania oraz rozpowszechniania nadesłanych materiałów we wszystkich znanych formach i na wszyst-kich znanych polach eksploatacji, bez ograniczeń tery-torialnych i językowych, pod warunkiem, że materiały te zostaną zaakceptowane do publikacji. Publikacja w całości ani żadna z jej części nie może być powielana, ani upowszechniana w jakikolwiek mechaniczny lub elektroniczny sposób bez pisemnej zgody Redaktora Naczelnego.
Ochrona danych osobowych
Nazwiska i adresy e -mail wprowadzane do serwisu cza-sopisma „Postępy Andrologii Online” będą wykorzystywane wyłącznie do celów publikacji ich prac i nie będą udostępniane do żadnych innych celów.

Zasady recenzowania prac

Nadsyłane manuskrypty wstępnie ocenia Komitet Redakcyjny czasopisma. Manuskrypty niekompletne lub przygotowane w stylu niezgodnym z zasadami poda-nymi poniżej Redakcja odsyła Autorom bez oceny merytorycznej. Pozostałe artykuły zostają zarejestrowane i są następnie przekazywane do oceny dwóm niezależnym recenzentom będącym ekspertami w danej dziedzinie, z zachowaniem anonimowości autorów pracy i recen-zentów (double-blind peer review process). Recenzenci są odpowiedzialni za obiektywną ocenę manuskryptu, deklarują brak konfliktu interesów podpisując oświadczenie (http://www.postepyandrologii.pl/pdf/Formularz recenzenta Postepy Andrologii Online_19-05-2016.pdf ). Przyjęcie pracy odbywa się na podstawie pozytywnych opinii obydwóch recenzentów. W przypadku rozbieżnych opinii Redakcja prosi o opinię trzeciego recenzenta. Autorzy zobowiązani są odnieść się do uwag recenzentów w ciągu 3 tygodni od daty otrzymania recenzji. Wszelka korespondencja z Autorami odbywa się drogą e-mailową.
Sposób przygotowania manuskryptu
Nadsyłane prace mogą być pisane w języku polskim lub angielskim.
Liczbowe wartości i symbole wszystkich wielkości winny być podane wg międzynarodowego układu jed-nostek SI.
W manuskrypcie należy używać 12 -punktowego fontu Times New Roman, z zachowaniem 1,5 -punk towego odstępu między wierszami i marginesami 2,5 cm z każdej strony. Strony należy numerować kolejno, zaczynając od tytułowej. Numery stron należy umieszczać w dolnym, prawym rogu każdej strony. Należy zachować następujący układ: strona tytułowa (osobna strona), stosowane skróty (osobna strona), streszczenie i słowa kluczowe (do 5) w języku polskim i angielskim (osobna strona), tekst podstawowy, piśmiennictwo, podpisy rycin i tabel, materiał ilustracyjny
Strona tytułowa powinna zawierać: stopień naukowy, imię i nazwisko autora (autorów) wraz z afiliacją, adres e -mail, kontaktowy numer telefonu każdego autora (należy podkreślić nazwisko autora do korespondencji), tytuł artykułu i skróconą wersję tytułu (w języku polskim i angielskim) (40 znaków ze spacjami), oraz źródła finansowania.
Spis skrótów należy podać w języku polskim i angielskim w jednym akapicie, według kolejności alfa-betycznej np.:hESC – ludzkie embrionalne komórki macierzyste (ang. human embryonic stem cells); RFT – reaktywne formy tlenu (ang. reactive oxygen species); RT -PCR – łańcuchowa reakcja polimerazy z wykorzystaniem odwrotnej transkryptazy (ang. reverse transcription polymerase chain reaction); itd. Skróty użyte w tekście podstawowym po raz pierwszy należy podać w pełnym brzmieniu. Nie należy rozpoczynać zdania od skrótu.
Streszczenie powinno zawierać najistotniejsze informacje wprowadzające czytelnika w publikowaną tematykę oraz wnioski końcowe (do 400 wyrazów). Nie należy używać skrótów.
Tekst podstawowy
Artykuł poglądowy powinien zawierać przegląd infor-macji z danej tematyki. Zaleca się uwzględnienie prac publikowanych w ostatnich 5–10 latach (ok. 60%) oraz w latach wcześniejszych (ok. 40%). Dopuszczalna liczba pozycji piśmiennictwa to 100. W manuskrypcie autorzy powinni zawrzeć własne przemyślenia, opinie i wnioski, a istotne informacje przedstawić w postaci schematów, tabel i rycin. Ponadto, artykuł mogą wzbogacić wyniki badań autorskich. Liczba stron manuskryptu łącznie z tabelami i rycinami nie powinna być większa niż 20.
Artykuł oryginalnypowinien zawierać opis wła-snych badań klinicznych lub doświadczalnych Autorów. Powinien składać się z takich podrozdziałów jak: Wstęp, Materiał i Metody, Wyniki, Dyskusja, Podsumowanie. Dopuszczalna liczba pozycji piśmiennictwa to 100. Liczba stron manuskryptu łącznie z tabelami i rycinami nie powinna być większa niż 20.
Praca kazuistyczna to krótka forma publikacji pre-zentująca ciekawe przypadki kliniczne i ich omówienie oparte na własnych doświadczeniach praktyka klini-cysty i doświadczeniach innych autorów. Streszczenie nie powinno przekraczać 150 wyrazów, Wstęp powinien zawierać nie więcej niż dwa krótkie akapity, Materiał i Metody nie powinny być podzielone na podrozdziały, a Wyniki, Dyskusja i Podsumowanie powinny stanowić jeden rozdział. Liczba rycin i tabel ograniczona do 2–3, piśmiennictwa do 10. Liczba stron manuskryptu nie powinna być większa niż 10.
Komunikat to krótka praca oryginalna zawierająca wstępne, ale istotne wyniki badań. W tego typu publika-cjach streszczenie nie powinno przekraczać 150 wyrazów, Wstęp powinien zawierać nie więcej niż dwa krótkie akapity, Materiał i Metody nie powinny być podzielone na podrozdziały, a Wyniki, Dyskusja i Podsumowanie powinny stanowić jeden rozdział. Liczba rycin i tabel ograniczona do 2–3, piśmiennictwa do 10.
Liczba stron manuskryptu nie powinna być większa niż 10.Artykuł będący tłumaczeniem publikacji z języka angielskiego powinien dotyczyć najnowszych i istotnych pozycji piśmiennictwa anglojęzycznego. Należy dołączyć zgodę redaktora naczelnego czasopisma, w którym artykuł został opublikowany i autora na tłumaczenie artykułu. Streszczenie artykułu powinno zawierać treść istotną do przekazania dla czytelników polskich (do 400 wyrazów).
List do Redakcjijest formą wyrażenia swojej opinii, a jednocześnie głosem w dyskusji na temat współczesnych zjawisk w świecie medycyny i nauki. Dopuszczalna liczba stron manuskryptu nie większa niż 3.
Piśmiennictwo należy podać w kolejności alfabetycznej, nie wprowadzając kolejnych numerów. Każdą pozycję piśmiennictwa należy zapisywać od nowej linii. Należy podać nazwisko autora (autorów) pisane kursywą z inicjałami imion, po których stawiana jest kropka. Jeśli jest do sześciu autorów, należy przytoczyć wszystkich. Powyżej tej liczby należy podać pierwszych sześciu autorów z dopiskiem i wsp. Tytuły periodyków powinny być skracane zgodnie ze sposobem przyjętym w Index Medicus (Medline).
Oto przykłady, jak należy cytować książkę: 1) w całości, 2) fragment konkretnego rozdziału wraz z podaniem numerów stron, 3) oryginalną pracę naukową, 4) oryginalną pracę naukową w czasopiśmie elektronicz-nymi (data przeglądania i adres URL) i 5) stronę internetową (nazwa strony – materiału źródłowego, adres URL i datę wejścia na stronę):
1. Semczuk M., Kurpisz M. (red.): Andrologia. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2006.
2. Woźniak W., Bruska M., Kromer P.: Pęcherzyki nasienne, gruczoł krokowy i gruczoły cew-kowo-opuszkowe.W: Andrologia. Red. M. Semczuk, M. Kurpisz. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa 2006, 94–89.3.
Kobori Y., Suzuki K., Iwahata T., Shin T., Sadaoka Y., Sato R. i wsp.: Improvement of seminal quality and sexual function of men with oligoasthenoterato-zoospermia syndrome following supplementa-tion with L-arginine and Pycnogenol®. Arch Ital Urol Androl. 2015, 87, 190–193. doi: 10.4081/aiua.2015.3.190. PMID: 264286384.
Walczak-Jędrzejowska R.: Stres oksydacyjny a nie-płodność męska. Część I: czynniki wywołujące stres oksydacyjny w nasieniu / Oxidative stress and male infertility. Part I: factors causing oxida-tive stress in semen. Post Androl Online. 2015, 2, 5–15. [przeglądany: 07.10.2015 r.]. Dostępny w: http://www.postepyandrologii.pl
5. Wiley Online Library http://onlinelibrary.wiley.com/enhanced/doi/10.1111/andr.12051/, data wejścia 07.10.2015 r.
Cytowane w tekście piśmiennictwo należy podać alfabe-tycznie w okrągłych nawiasach, wymieniając pierw-szego autora i podając rok publikacji, np. (Bungum i wsp., 2011; Cheng i wsp., 2011).
Nazwiska autorów prac wprowadzone w tekście powinny być napisane kursywą, np. „Wed ług Bungum i wsp. (2011) należy wprowadzić określony algorytm leczenia niepłodności męskiej w zależności od standardowych parametrów semi-nologicznych i wyników otrzymanych na podstawie testu z wykorzystaniem oranżu akrydyny ujawniają-cego zaburzenia kondensacji chromatyny plemników (SCSA)...” Piśmiennictwo powinno zawierać publikacje innych autorów oraz własnej grupy badawczej, które są istotne dla badań.
Materiał ilustracyjny
obejmuje ryciny (wykresy, diagramy, zdjęcia, schematy) oraz tabele opatrzone tytułami i podpisami. W przypadku rycin zarówno tytuł, jak i opis powinny być umieszczone pod ryci-nami, a w przypadku tabel nad tabelami. Tytuł tabeli należy wytłuścić. Podpisy rycin i tabel oraz ich tytuły, a także informacje wewnętrzne na rycinach i w tabelach należy podać w języku polskim i angielskim (dotyczy prac w języku polskim). Ryciny i tabele powinny być opatrzone numerami zgodnie z kolejnością odniesień w tekście. Osobną numerację posiadają ryciny i osobną tabele (numery arabskie). Skrót Ryc. (pisany kursywą) wprowadzamy w podpisie pod rycinami, natomiast w tytule tabeli nie stosujemy skrótu Tab., lecz Tabela. Nie stosujemy w tekście podstawowym skrótów ryc. lub tab., lecz rycina lub tabela. Mikrofotografie mikroskopowe powinny posiadać wewnętrzną skalę, a stosowane symbole, strzałki lub litery muszą być wyraźnie uwidocznione na tle. Zdolność rozdzielcza mikrofotografii nie powinna być mniejsza niż 300 dpi. Stosowane znaki do opisu danej ryciny powinny być ujednolicone w całym artykule.Stosowane oznaczenia i skróty na rycinach i w tabe-lach powinny być wyjaśnione w opisie rycin i tabel, nie-zależnie do ich rozwinięcia w tekście podstawowym.Uwaga: pojedyncze ryciny bądź ryciny złożone z kilku zdjęć, wykresów, diagramów lub schematów należy zin-tegrować z wewnętrznymi oznaczeniami.Rozmiary rycin i tabel: szerokość rycin i tabel powinna wynosić 17, 3 c m lub 8,3 cm, natomiast ich długość nie powinna przekraczać 24,5 cm. Tekst będzie składany dwułamowo, dlatego też szerokość rycin i tabel nie może przekraczać szerokości jednego lub dwóch łamów, z kolei długość może być dowolna, ale nie większa niż długość łamu; wielkość powierzchni zadrukowanej na stronie formatu A4 będzie wynosiła 24,7 cm/17,5 cm.

Przesyłanie prac do Redakcji

Przesyłanie prac do Redakcji
Prace należy przesłać elektronicznie na adres redaktora naczelnego: mpiasecka@ipartner.com.plTekst podstawowy, piśmiennictwo oraz podpisy rycin i tabel powinny być umieszczone w jednym pliku (Word), natomiast każda rycina (format CDR, TIF, JPG) i tabele (Word) w osobnych plikach. Tytuł pliku zawie-rający tekst manuskryptu powinien zawierać nazwisko autora do korespondencji oraz pierwsze słowa tytułu artykułu, natomiast tytuły plików zawierające ryciny i tabele, obok nazwiska autora, powinny zawierać numery rycin i tabel. Do pracy należy dołączyć oświadczenie, że m.n. praca nie została opublikowana lub skierowana do publikacji w innym czasopiśmie, została zaaprobowana przez wszystkich współautorów (wymagane są podpisy wszystkich autorów) oraz zostały ujawnione wszelkie źródła finansowania (oświadczenie dostępne na stronie internetowej http://www.postepyandrologii.pl/pdf/Oswiadczenie autorow.pdf).
Publikowanie prac
Prace będą publikowane w kolejności otrzymywania, jednak redakcja zastrzega sobie prawo zmian uzasadnio-nych treścią drukowanego numeru. Ponadto zastrzega sobie prawo wprowadzenia poprawek stylistycznych i dotyczących mianownictwa oraz stosowanych skrótów bez uzgodnienia z autorem.Po zaakceptowaniu pracy do publikacji autorzy otrzy-mują korektę drukarską. Celem korekty drukarskiej jest sprawdzenie błędów składu lub konwersji oraz komplet-ności i dokładności tekstu, tabel i rycin. Autorzy są zobo-wiązani w ciągu trzech dni od otrzymania korekty dru-karskiej przesłać ewentualne poprawki. Zmiana tytułu i/lub autorstwa oraz wprowadzanie nowych wartości jest niedozwolone.
Zasady udostępniania informacji naukowych zawartych w czasopiśmie
Informacje zawarte w czasopiśmie są udostępniane na zasadzie Open Access - dostęp do informacji naukowej jest bezpłatny i nieograniczony. Użytkownicy mogą czytać, pobierać, kopiować, rozpowszechniać, drukować, wyszukiwać, łączyć informacje z pełnymi tekstami arty-kułów lub wykorzystywać je do jakichkolwiek innych celów zgodnych z obowiązującą licencją CC BY NC ND 3.0 Polska (https://creativecommons.org/licenses/by-nc--nd/3.0/pl/legalcode). Licencja ta obliguje do uznania autorstwa, zezwala na rozpowszechnianie, przedsta-wianie i wykonywanie utworu jedynie w celach nieko-mercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w ory-ginalnej postaci (bez tworzenia utworów zależnych).

RECENZENCI PRAC OPUBLIKOWANYCH W 2018 R.
REVIEWERS IN 2018

Monika Frączek
Kamil Gill
Agnieszka Kolasa-Wołosiuk
Małgorzata Kotula-Balak
Marek Mędraś
Marcin Słojewski
Jan Udała
Jan Karol Wolski

25 maja 2017 r. Polskie Towarzystwo Andrologiczne uzyskało decyzję z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego dotyczącą finansowania Postępów Andrologii Online na lata 2017–2018

Zadania finansowane w ramach umowy 510/P-DUN/2017 ze środków
Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność
upowszechniającą naukę (DUN):

1) Korekta języka polskiego tekstów artykułów publikowanych w Postępach Andrologii Online
2) Uzyskanie numeru DOI dla artykułów publikowanych w Postępach Andrologii Online
3) Składanie i łamanie tekstów artykułów publikowanych w Postępach Andrologii Online
4) Utrzymanie i ulepszenie domeny internetowej i jej szaty graficznej czasopisma Postępy Andrologii Online
5) Korekta językowa przez wykwalifikowanego Language Editor tekstów artykułów publikowanych w Postępach Andrologii Online

On May 25th, 2017, the Polish Society of Andrology received a decision from the Ministry of Science and Higher Education regarding the financing of Advances in Andrology Online for the years 2017–2018.

Works financed under the contract 510 / P-DUN / 2017 from the funds of the Minister of Science and Higher Education for activities of disseminating science (DUN):
1) Correction of the Polish language of articles published in Advances in Andrology Online
2) Obtaining the DOI number for articles published in Advances in Andrology Online
3) Submission of articles published in Advances in Andrology Online
4) Maintaining and improving the Internet domain and its graphic design of the Advances in Andrology Online
5) Language correction by a qualified Language Editor texts of articles published in the Advances of Andrology Online